Gazeteport/Thelira 25.06.2014 Tarihli "Hissesini devreden anonim şirket ortaklarının dikkat etmesi gerekenler!" Başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 27 Haziran 2014
Ekrem öncü
Hissesini devreden anonim şirket ortaklarının dikkat etmesi gerekenler!
Değerli okurlarımız, son yazımızda limited şirket ortaklarını uyarmış ve ortaklıktan ayrılıyorsanız, müdürlükten de ayrılın aksi türlü yıllar sonra yüklü miktarda vergi borcu ile karşı karşıya kalabilirsiniz demiştik. Bu kez konuyu anonim şirketler bakımından ele alacağız.
Türk Ticaret Kanunu'nda yönetim kurulu üyelerinin seçimi düzenlenmiş ancak yönetim kurulu üyelerinin istifalarına yönelik bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Bunun nedeni, yönetim kurulu üyeleri ile şirket arasındaki ilişkinin esas itibariyle akde dayamasından kaynaklanmaktadır. Sözleşmeler ise Borçlar Kanunundaki vekâlet hükümlerine tabidir.
Bilindiği üzere anonim şirket ortağı kamu borçlarından sorumlu değildir. Ancak ortak olan biri aynı zamanda yönetim kurulu üyesi ve kanuni temsilci ise bu şahıs şirketten tahsil edilemeyen borçlardan tüm mal varlığı ile sorumludur. İşte hissesini devrettikten sonra şirketle bağının kalmamasını isteyen ortaklar yönetim kurulu üyesi ise yönetim kurulu üyeliğinden de istifa etmelidir.
Borçlar Kanununun 512'nci maddesine göre, vekâlet veren ve vekil, her zaman sözleşmeyi tek taraflı olarak sona erdirebilir. Ancak, uygun olmayan zamanda sözleşmeyi sona erdiren taraf, diğerinin bundan doğan zararını gidermekle yükümlüdür.
İstifa ne şekilde yapılacaktır, yapılmaması ne gibi sonuçlar doğurur?
İstifa edildiğinin yazılı olarak yönetim kuruluna iletilmesi gerekmektedir. İstifa tek taraflı irade beyanı olduğundan, karşı tarafın onayına gerek bulunmamaktadır. Hemen belirtelim ki, istifanın hüküm ifade edebilmesi için karşı tarafa ulaşmış olması gerekmektedir. Yönetim kurulundan istifa edilmiş olması kanuni temsilcilik sıfatının da son bulmasına neden olacaktır.
TTK'nın 363'üncü maddesi uyarınca, herhangi bir sebeple bir üyelik boşalırsa, yönetim kurulu, kanuni şartları haiz birini, geçici olarak yönetim kurulu üyeliğine seçip ilk genel kurulun onayına sunar. Bu yolla seçilen üye, onaya sunulduğu genel kurul toplantısına kadar görev yapar ve onaylanması halinde selefinin süresini tamamlar.
TTK'nın 373'üncü maddesi uyarınca, yönetim kurulu, temsile yetkili kişileri ve bunların temsil şekillerini gösterir kararının noterce onaylanmış suretini, tescil ve ilan edilmek üzere ticaret siciline verecektir. Yani, yönetim kurulu üyelerinin istifaları nedeniyle meydana gelen boşalma ve değişiklik yönetim kurulunca ticaret siciline tescil ve ilan ettirilecektir.
Burada vurgulamak gerekir ki, anonim şirketlerin hisse devirlerinin ticaret siciline tescil ve ilan edilmesi gerekmemektedir. Ancak, yönetim kurulu üyeliğinde değişiklik olduğunda bunun tescil ve ilanı gerekmektedir. Böylelikle yönetim kurulu üyeliğinden ayrılan kişi tescil ve ilanla üçüncü kişilere karşı yönetim kurulu üyesi olma sorumluluğundan da kurtulmuş olacaktır.
Yönetim kurulu ve dolayısıyla kanuni temsilcilikten istifa etmenin ve bunu da tescil ve ilan ettirmenin önemli bir sonucu amme borçlarına karşı sorumluluğun kesilmesidir.
Hissesini devreden ve yönetim kurulundan istifa etmemiş bir anonim şirket ortağı, her ne kadar yönetim kurulundan istifa etmemiş ise de yeni yönetim kurulu üyeleri seçilmiş ve eskisinin şirketle hiçbir hukuki ve fiili bağı kalmamış ise ve bu durumu da üçüncü kişiler bilebiliyorsa istifa etmemiş yönetim kurulu üyesinin sorumluluktan kurtulma şansı olabilir.
Bir Danıştay Kararına göre, Türk Ticaret Kanunundaki tescil ve ilan edilmiş hususlarda yapılan değişikliklerin de tescil ve ilan edilmesi zorunluluğunu öngören düzenleme, bu işlemlerin geçerlilik şartı olarak değil, iyi niyetli üçüncü kişilerin korunması amacıyla öngörülmüş olup, ortaklıktan fiilen ayrılmakla, şirketin vergi ödevlerinin yerine getirilmesi hususunda yetkisi kalmayan kişi, 213 sayılı Kanunun 10 uncu maddesi uyarınca şirketin vergi borçlarından sorumlu tutulamayacaktır.
Olayın diğer boyutu ise hissesini devreden ancak yönetim kurulundan istifa etmeyen bir kişinin bunu kötüye kullanmak istemesidir. öyle durumlar olabilir ki, yönetim kurulu ile hukuken ve fiilen bağı kalmayan üye şirket adına senetler imzalayabilir ya da şirketi farklı şekillerde sorumluluk altına sokabilir. Bu hallerde de şirketin yükümlülüklerden kurtulabilmesi için karşı tarafın bu durumu bilip bilmemesi önem arz etmektedir.
Sonuç olarak, anonim şirketlerde hissesini devreden ortak yönetim kurulu üyeliğinden istifa etmediği sürece yönetim kurulu üyesi olarak gözükmeye devam edecektir ve yönetim kurulu üyesi olmanın sorumluluklarıyla karşı karşıya kalabilecektir. Diğer yandan ise, yönetim kurulundan istifa etmemiş biri şirketi borç altına sokabilecektir. Bu tür durumlarla karşılaşmamak için hisse devirlerinde yönetim kurulundan istifa edilmek isteniyorsa, istifanın hemen yapılması hem şirket hem de ortaklıktan ayrılan kişi için önemlidir.