Menkul sermaye iradı elde edenler için vergi rehberi
- 5 Mart 2018
Menkul sermaye iradı vergi rehberi
Menkul sermaye iradı elde edenler için vergi rehberi
Bu rehber, 2017 yılında menkul sermaye iradı elde eden gerçek kişilere
yönelik hazırlanmıştır. Rehberde, gerçek kişilerce elde edilen menkul
sermaye iratlarının beyan edilip edilmeyeceği, beyan edilmesi durumunda
hangi şartlar altında beyan edileceği, beyannamenin verilme zamanı ve
verginin ödenmesi konularında bilgiler yer almaktadır.
Rehberde, 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilen tahvil/bonolar ile
01/01/2006 tarihinden önce iktisap edilen menkul kıymetlerden elde
edilen gelirlerin vergilendirilmesine yönelik açıklamalara da yer verilmiştir.
01/01/2006 tarihinden itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere
Gelir Vergisi Kanununa eklenen geçici 67 nci madde ile getirilen kaynakta
kesinti esasına dayalı vergileme rejiminin vergilendirilmesi farklı esaslara tabidir.
1. MENKUL SERMAYE İRADI SAYILAN GELİRLER
Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya
para ile temsil edilen değerlerden müteşekkül sermaye dolayısıyla elde
ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.
Aşağıda yazılı gelirler menkul sermaye iradı sayılmaktadır:
• Her türlü hisse senetlerinin kar payları (temettü gelirleri),
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar (Limited şirket ortaklarının,
iş ortaklıkları ortaklarının ve komanditerlerin kar payları ile
kooperatiflerin dağıttıkları kazançlar),
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları,
• Devlet tahvili ve hazine bonosu faizleri ile diğer her türlü tahvil
ve bono faizleri (Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi
ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetler ve varlık
kiralama şirketleri tarafından ihraç edilen kira sertifikalarından
sağlanan gelirler dâhil olmak üzere),
• Her türlü alacak faizleri,
• Mevduat faizleri,
• Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının
satışından elde edilen bedeller,
• İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar
paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,
• Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto
bedelleri,
• Faizsiz olarak kredi verenlere ödenen kar payları ile kar ve
zarar ortaklığı belgesi karşılığı ödenen kar payları ve özel finans
kurumlarınca kar ve zarara katılma hesabı karşılığında ödenen
kar payları (Menkul kıymetler yatırım fonlarının katılma belgelerine
ödenen kar payları dahil),
• Repo gelirleri,
• Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile sigorta
ve emeklilik şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan
ödemelerin içerdiği irat tutarları,
• Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin
içerdiği irat tutarları,
• Yukarıda sayılanlar dışında Sermaye Piyasası Kanunu hükümlerine
göre ihraç edilen her türlü sermaye piyasası aracından elde edilen
kar payı, faiz, kira vb. gelirler.
Yukarıda yazılı iratlar, bunları sağlayan sermaye sahibinin ticari faaliyetine
bağlı bulunduğu takdirde, ticari kazancın tespitinde nazara alınır.
213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre defter tutmaya mecbur olan gerçek
kişi mükelleflerin, gelir vergisine tabi menkul sermayelerle bunlardan elde
edilen iratları ve bunlara mütaallik giderleri, diğer kazançlarını tespit için
tuttuğu hesaplarla karıştırılmadan ve onlarla birleştirilmeden, defter-i
kebir veya işletme hesabının veya serbest meslek kazanç defterinin ayrı
bir sayfasına veya ayrı bir deftere veyahut bir cetvele ayrı ayrı kaydetmesi
gerekmektedir.
2. MENKUL SERMAYE İRATLARININ YILLIK BEYANNAME İLE BEYAN EDİLMESİ
Gerçek kişilerce 2017 yılında elde edilen menkul sermaye iratlarının
bir kısmı beyan edilecek gelir toplamı 30.000 TL’yi aşması halinde, bir
kısmı ise beyan edilecek gelir toplamı vergi kesintisine ve istisnaya tabi
olmayanlar için 1.600 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan
edilecektir.
Menkul sermaye iratlarının yıllık beyanname ile beyan edilip
edilmeyeceğine ilişkin açıklamalar aşağıda yer almaktadır.
2.1. Tutarı Ne Olursa Olsun Beyan Edilmeyecek Menkul Sermaye
İratları
Aşağıda sayılan menkul sermaye iratları tutarı ne olursa olsun beyan
edilmez ve diğer gelirler nedeniyle verilen beyannameye de dahil edilmez.
1. Gelir Vergisi Kanununun geçici 67 nci maddesi kapsamında vergi
kesintisine tabi tutulmuş olan; (Ticari kazançla ilişkisi olmaması şartıyla)
• Mevduat faizleri,
• Özel Finans Kurumlarınca (Katılım Bankaları) kar ve zarara katılma
hesabı karşılığında ödenen kar payları,
• Repo Kazançları.
2. Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve
sigorta şirketleri tarafından ayrılmalar nedeniyle yapılan ödemelerin ve
bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat
tutarları.
3. Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde
sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde,
gerçek kişilerce elde edilen kar payları.
2.2. 1.600 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul
Sermaye İratları
Türkiye’de vergi kesintisine tabi olmayan ve istisna uygulanmayan
aşağıda belirtilen menkul sermaye iratları 1.600 TL’lik tutarı aşması
halinde yıllık beyanname ile beyan edileceklerdir.
1. Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri,
2. Hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından
elde edilen bedeller (01/01/2006 tarihinden önce ihraç/iktisap edilenler),
3. İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının
devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar,
4. Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto
bedelleri,
5. Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar
payı vb.),
6. Her türlü alacak faizleri.
Burada bahsedilen 1.600 TL’lik tutar bir istisna olmayıp, gelirin beyan
edilip edilmeyeceğinin tespitinde dikkate alınacak bir haddir. Buna göre,
menkul sermaye iradı olarak elde edilen gelir 1.600 TL’yi aşıyorsa, elde
edilen gelirin tamamı beyan edilecektir.
Bu had yukarıda belirtilen gelirlerin her biri için ayrı ayrı
uygulanmayacak olup, bu gelirler ile vergi kesintisine tabi olmayan ve
istisna uygulanmayan diğer menkul sermaye iratlarının toplam tutarı
dikkate alınarak hesaplanacaktır.
2.3. 30.000 TL’lik Tutarı Aşması Halinde Beyan Edilecek Menkul
Sermaye İratları
Elde edilen gelirin 30.000 TL’yi aşması halinde aşağıdaki gelirlerin tamamı
yıllık beyanname ile beyan edilecektir.
1. 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan her çeşit tahvil ve
hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi, Kamu Ortaklığı İdaresi ve
Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden elde edilen gelirler,
2. Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile
tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen
kira sertifikalarından sağlanan gelirler,
3. Tam mükellef kurumlardan elde edilen kar payları.
Menkul sermaye iratları toplamının 30.000 TL’yi aşıp aşmadığının
tespitinde, indirim oranı ve istisna uygulanabilecek menkul sermaye
iratlarının, indirim oranı ve istisna uygulandıktan sonra kalan kısımlarının
dikkate alınması gerekmektedir.
01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan devlet tahvili ve
hazine bonolarından elde edilen gelirlere ilişkin Gelir Vergisi
Kanununun geçici 59 uncu maddesinde yer alan istisna uygulaması
31/12/2007 tarihinde son bulduğundan, 01/01/2008 tarihinden
itibaren bu kıymetlerin faiz gelirleri ve elden çıkarılması
dolayısıyla elde edilen gelirler ile ilgili olarak istisna uygulaması
söz konusu değildir.
3. İNDİRİM ORANI UYGULANARAK BEYAN EDİLECEK
MENKUL SERMAYE İRATLARI
Gelir Vergisi Kanununda bazı menkul sermaye iratlarının enflasyondan
arındırıldıktan sonra kalan tutarlarının vergilendirilmesi öngörülmüştür.
Enflasyondan arındırmaya ilişkin indirim oranı 2017 yılı için % 129,43
olarak belirlenmiş olup oran 1’den büyük olduğu için beyana dahil
edilmeyecektir.
4. DEVLET TAHVİLİ, HAZİNE BONOSU VE EUROBONDLARDAN
ELDE EDİLEN GELİRLER
Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu (TL cinsinden) Faiz Geliri
İHRAÇ TARİHİ 01/01/2006 tarihinden önce 01/01/2006 tarihinden sonra
İndirim oranın birden büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecektir.
Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.
Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu (Dövize, altına veya başka bir değere endeksli) Faiz Geliri
İHRAÇ TARİHİ 01/01/2006 tarihinden önce 01/01/2006 tarihinden sonra 30.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
Geçici 67 nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.
Eurobond Faiz Geliri Vergi uygulaması bakımından devlet tahvili ve hazine bonosu gibi
değerlendirilmekle birlikte eurobondlar geçici 67 nci madde kapsamında
değildir. Dolayısıyla ihraç tarihine bakılmaksızın 2017 yılında elde edilen
ve 30.000 TL’yi aşan eurobond faiz gelirleri beyan edilecektir.
5. ÖZEL SEKTÖR TAHVİLLERİ VE KİRA SERTİFİKALARINDAN ELDE EDİLEN GELİRLER
Gelir Vergisi Kanununun 94 üncü maddesine göre, tam mükellef kurumlar
tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ile tam mükellef varlık kiralama
şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde
edilen faiz gelirleri % 0 ila % 10 arasında vadeye göre değişen oranlarda,
01/01/2006 tarihinden önce ihracı gerçekleştirilen diğer özel sektör
tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise % 10 oranında tevkifata tabi
tutulmaktadır.
2017 yılında elde edilen ve 30.000 TL’yi aşan tevkifata tabi tutulmuş söz
konusu faiz gelirleri beyan edilecektir.
Kira sertifikaları dahil olmak üzere 01/01/2006 tarihinden sonra yurtiçinde
ihraç edilen tüm özel sektör tahvillerinden elde edilen faiz gelirleri ise
geçici 67 nci madde kapsamında vergilendirilmekte olup, bu gelirler için
beyanname verilmeyecektir.
6. KAR PAYLARININ VERGİLENDİRİLMESİ
Gerçek kişilerce, tam mükellef kurumlardan elde edilen ve Gelir Vergisi
Kanunu kapsamında kar payı sayılan gelirler aşağıdaki gibidir:
• Her türlü hisse senetlerinin kar payları,
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar,
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları.
(Yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye
memurlarına bu sıfatları dolayısıyla ödenen veya sağlanan para,
ayın ve menfaatler ücret sayılır.)
Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının
yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak
dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde,
vergiye tabi gelir 30.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir.
Beyan edilen tutar üzerinden hesaplanan gelir vergisinden, karın dağıtımı
aşamasında yapılan % 15 oranındaki vergi kesintisinin tamamı (istisnaya
isabet eden kısım dahil) mahsup edilecek olup, mahsup sonrası kalan
tutar genel hükümler çerçevesinde red ve iade edilecektir.
Kurumların 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap
dönemlerinde elde ettikleri kazançlarını dağıtmaları halinde, gerçek
kişilerce elde edilen bu kar payları, tutarı ne olursa olsun yıllık beyanname
ile beyan edilmeyecektir.
01/01/1999 – 31/12/2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerine
ilişkin olup, kurumlar vergisinden istisna edilmiş kazançlar ile Gelir
Vergisi Kanununun geçici 61 inci maddesi kapsamında vergi kesintine
tabi tutulmuş olan yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların
dağıtılması halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar paylarının net tutarına
elde edilen kar payının 1/9’u eklendikten sonra bulunan tutarın yarısı
vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyan edilen tutarın 1/5’lik
kısmı hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.
Menkul sermaye iratlarına ilişkin bildirim doldurulurken, sadece adi
komandit şirketlerin komanditer ortakları, limited şirket ortakları ve
anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi ortakları
ödemiş oldukları Bağ-Kur primlerini elde edilen menkul sermaye iradı
tutarıyla sınırlı olmak üzere indirebileceklerdir.
7. YURT DIŞINDA YAŞAYAN TÜRK VATANDAŞLARININ ELDE
ETTİĞİ MENKUL SERMAYE İRATLARININ BEYANI
Çalışma veya oturma izni alarak altı aydan fazla bir süre yurt dışında
yaşayan Türk vatandaşları, Türkiye’de elde ettikleri kazanç ve iratlar
bakımından dar mükellefiyet esasında vergilendirilmektedir. Dar
mükellefiyet esasında vergilendirilecek söz konusu vatandaşlarımızın,
Türkiye’de elde ettiği gelirin tamamının tevkif suretiyle vergilendirilmiş
menkul sermaye iratlarından ibaret olması halinde bu gelir için beyanname
verilmeyecektir.
Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dahil dar mükellefiyete tabi
olanlar, Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul
sermaye iratlarının tamamını, elde etme tarihinden itibaren 15 gün içinde
münferit beyanname ile bildirecek ve vergisini de aynı süre içerisinde
ödeyeceklerdir.
Gelir Vergisi Kanununun 3 üncü maddesine göre, resmi daire ve
müesseselere veya merkezi Türkiye’de bulunan teşekkül ve teşebbüslere
bağlı olup adı geçen daire, müessese, teşekkül ve teşebbüslerin işleri
dolayısıyla yabancı memleketlerde oturan Türk vatandaşları tam mükellef
sayılarak tam mükellefiyet esaslarına göre vergilendirilirler.
8. AİLE BİREYLERİ İLE KÜÇÜKLERİN, KISITLILARIN VE
MÜMEYYİZ OLMAYANLARIN DURUMU
Menkul sermaye iradı elde eden aile bireylerinin (eş ve çocuk) beyanname
verip vermeyeceği, aile bireylerinin her birinin, kendi nam ve hesaplarına
elde ettikleri gelirleri önceki bölümlerde yapılan açıklamalar çerçevesinde
değerlendirmeleri ile belirlenecektir.
Beyan edilmesi gereken gelirler için aile bireylerinin kendi adlarına ayrı
ayrı beyanname vermeleri gerekmektedir. Verilecek olan beyanname,
geliri elde eden aile bireyi adına düzenlenerek imzalanacaktır.
Beyanname vermek zorunda olan kişinin küçük veya kısıtlı olması ya da
mümeyyiz olmaması hallerinde beyanname, yine geliri elde eden adına
düzenlenmekle birlikte, bu kişiler adına veli, vasi veya bu kişileri temsile
yetkili kayyum tarafından imzalanacak ve hangi sıfatla imzalandığı
beyannamede belirtilecektir.
9. KESİLEN VERGİLERİN MAHSUBU
Menkul sermaye iratları üzerinden kesilen vergilerden beyannameye
dahil edilen gelire isabet eden kısım, beyanname üzerinden hesaplanan
vergiden mahsup edilecektir.
Kar paylarının beyan edilmesi durumunda ise, beyan edilen tutar üzerinden
hesaplanan gelir vergisinden, kar paylarının dağıtımı aşamasında kurum
bünyesinde yapılan vergi kesintisinin tamamı mahsup edilecektir.
10. YILLIK BEYANNAMEYE DAHİL EDİLEN KAZANÇ VE
İRATLARDAN YAPILACAK İNDİRİMLER
Yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlere ilişkin indirimler Gelir Vergisi
Kanununun 89 uncu maddesi ile diğer kanunlarda belirtilmiştir. Gelir
vergisi matrahının tespitinde gelir vergisi beyannamesinde bildirilecek
gelirlerden aşağıda belirtilen indirimlerin yapılabilmesi için yıllık
beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin
ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması gerekmektedir.
Menkul sermaye iratlarından indirim konusu yapılabilecek hususlar
şunlardır;
1- Şahıs sigorta primleri,
2- Eğitim ve sağlık harcamaları,
3- Bağış ve yardımlar,
4- Sponsorluk harcamaları,
5- Başbakanlıkça veya Bakanlar Kurulunca başlatılan yardım
kampanyalarına makbuz karşılığı yapılan ayni ve nakdi bağışlar,
6- Türkiye Kızılay Derneğine ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine makbuz
karşılığı yapılan nakdi bağış ve yardımlar,
7- Bireysel Katılım Yatırımcısı İndirimi,
8- EXPO 2016 Antalya Ajansına yapılan her türlü nakdi ve ayni bağış ve
yardımlar ile sponsorluk harcamaları,
9- Diğer kanunlara göre indirilecek bağış ve yardımlar.
11. BEYANNAMENİN VERİLME ZAMANI VE YERİ
1 Ocak - 31 Aralık 2017 döneminde elde edilen beyana tabi menkul
sermaye iratları, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile 2018 yılının Mart ayının
yirmibeşinci günü akşamına kadar (01–25 Mart 2018) beyan edilmesi
gerekmektedir. Ancak 2017 yılı gelirlerine ilişkin yıllık beyanname
verme süresinin son günü hafta sonuna rastladığından, mükellefler
beyannamelerini 26 Mart 2018 akşamına kadar verebilirler.
Beyanname mükellefin ikametgahının bulunduğu yer vergi dairesine
verilecektir. Ayrıca beyannamenin, hazır beyan sistemi aracılığıyla
internet ortamında verilmesi de mümkün bulunmaktadır.
12. HAZIR BEYAN SİSTEMİ
Hazır Beyan Sistemi; gelirleri gayrimenkul sermaye iradı (kira geliri), ücret,
menkul sermaye iradı ile diğer kazanç ve iratlardan ya da bunların bir
kaçından oluşan mükelleflere ilişkin Gelir İdaresi Başkanlığı bünyesinde
bulunan ve üçüncü taraf kurumlardan elde edilen bilgiler kullanılmak
suretiyle yıllık gelir vergisi beyannamelerinin Gelir İdaresi Başkanlığı
tarafından hazırlanarak internet ortamında mükelleflerin onayına
sunulduğu bir sistemdir.
Menkul sermaye iradı elde eden mükellefler;
• Kimlik bilgilerini girip özel güvenlik sorularını cevaplayarak
• İnternet vergi dairesi şifrelerini kullanarak (şifre yoksa herhangi bir
vergi dairesine kimlikle başvurarak ücretsiz alabilir)
sisteme giriş yapabilir.
Menkul sermaye iradı yönünden gelir vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar
da bu sistemden yararlanabilmektedir. Bu bakımdan, vergi dairesinde
mükellefiyet kaydı bulunmadığında, internet vergi dairesinde hazırlanan
menkul sermaye iradına yönelik beyanname elektronik ortamda
onaylandığı anda, şahıs adına vergi dairesinde mükellefiyet tesisi ve vergi
tahakkuku işlemleri otomatik olarak gerçekleştirilmektedir. Onaylanan
menkul sermaye iradı beyanına ilişkin ödemeler;
• Gelir İdaresi Başkanlığının internet sitesinden
• Anlaşmalı bankaların internet bankacılığı kullanılarak
• Anlaşmalı bankalardan
• Tüm vergi dairelerinden
yapılabilir.
Sistemi kullanma zorunluluğu bulunmamaktadır. Beyannameler vergi
dairesine gidilerek elden veya internet ortamında (E-Beyanname
Düzenleme Programı) da verilebilir.
Hazır Beyan Sistemine erişim ve uygulama hakkında detaylı
bilgiye Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr adresinden
ulaşabilirsiniz.
Ayrıca bu mükelleflerin;
• takvim yılı içinde memleketi terk etmesi halinde, memleketi terk
tarihinden önceki 15 gün içinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile
beyanda bulunması,
• takvim yılı içinde ölümü halinde, ölüm tarihinden itibaren 4
ay içinde vefat eden kişi namına varislerce yıllık gelir vergisi
beyannamesi ile beyanda bulunulması
gerekmektedir.
Diğer taraftan, vefat eden mükelleflere ait ölüm tarihinin içinde bulunduğu
takvim yılı başından ölüm tarihine kadar olan döneme tekabül eden
(GMSİ+ÜCRET+DKİ+MSİ) - kıst dönem beyannameleri (1001 D Kodlu
Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi) https://ebeyanname.gib.gov.tr/index.
html adresindeki Beyanname Düzenleme Programı (BDP) üzerinden
elektronik ortamda 27.12.2017 tarihinden itibaren verilebilmektedir.
13. VERGİNİN ÖDENME ZAMANI VE YERİ
Beyanname üzerinden ödenmesi gereken gelir vergisi, 2018 yılının Mart
ve Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenecektir. Ancak ödenmesi
gereken gelir vergisinin birinci taksit için ödeme süresinin son günü hafta
sonuna rastladığından, birinci taksitin ödemesi damga vergisi ile birlikte
2 Nisan 2018 tarihine kadar yapılmalıdır. İkinci taksit için ise ödeme
süresinin son günü 31 Temmuz 2018 tarihidir.
Ödenmesi gereken gelir vergisi;
• Mükellefin bağlı bulunduğu vergi dairesine,
• Bağlı olunan vergi dairesindeki hesabın bildirilmesi şartıyla diğer
vergi dairelerine,
• Elden anlaşmalı banka şubelerine ya da internet bankacılığını
kullanarak anlaşmalı banka şubelerine,
• www.gib.gov.tr adresinden anlaşmalı bankaların banka kartları
ve kredi kartları ile ödenebilir.
14. UYGULANACAK VERGİ TARİFESİ
Gelir Vergisi Kanununa göre 2017 yılında elde edilen gelirlere aşağıda yer
alan vergi tarifesi uygulanarak gelir vergisi hesaplanır:
13.000 TL’ye kadar % 15
30.000 TL’nin 13.000 TL’si için 1.950 TL, fazlası % 20
70.000 TL’nin 30.000 TL’si için 5.350 TL, fazlası % 27
70.000 TL’den fazlasının 70.000 TL’si için 16.150 TL, fazlası % 35
15. MENKUL SERMAYE İRATLARININ BEYAN DURUMUNA
İLİŞKİN ÖZET TABLO
Aşağıdaki tablo, mükelleflerin menkul sermaye iratları dışında, beyanı
gereken başka gelirlerinin olmadığı varsayılarak hazırlanmıştır. Menkul
sermaye iradından başka gelirler de olması durumunda Gelir Vergisi
Kanununun 85 inci ve 86 ncı maddelerinde yer alan gelirin toplanması
ve beyanı ile toplama yapılmayan haller hükümlerine uygun olarak işlem
yapılması gerekmektedir.
|
MENKUL SERMAYE İRADININ TÜRÜ |
BEYAN DURUMU |
ÖZELLİKLERİ |
|
Mevduat faizleri |
Beyan Dışı |
Vergi kesintisine tabi tutulmuştur. Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir. |
|
Özel Finans Kurumlarınca (Katılım Bankası) Ödenen Kar Payları |
Beyan Dışı | |
|
Repo Gelirleri |
Beyan Dışı | |
|
01/01/2006 tarihinden itibaren ihraç edilen Devlet tahvili ve Hazine bonolarının faiz gelirleri |
Beyan Dışı | |
| 01/01/2006 tarihinden itibaren yurtiçinde ihraç edilen özel sektör tahvillerinin faiz gelirleri (Yurtiçinde ihraç edilen kira sertifikaları dahil) |
Beyan Dışı | |
| Tüzel kişiliği haiz emekli sandıkları, yardım sandıkları ile emeklilik ve sigorta şirketleri tarafından yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları |
Beyan Dışı |
Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir. |
|
Bireysel emeklilik sisteminden ayrılanlara yapılan ödemelerin içerdiği irat tutarları |
Beyan Dışı |
Tutarı ne olursa olsun beyan edilmeyeceklerdir. |
| Kurumlar vergisi mükelleflerince 31/12/1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları |
Beyan Dışı |
İstisna |
|
01/01/2006 tarihinden önce ihraç/ iktisap edilen hisse senetleri ve tahvillerin vadesi gelmemiş kuponlarının satışından elde edilen bedeller |
1.600 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir. | Tevkifat ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 1.600 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir |
| İştirak hisselerinin sahibi adına henüz tahakkuk etmemiş kar paylarının devir ve temliki karşılığında alınan para ve ayınlar |
1.600 TL’yi aşması halinde tamamı beyan edilecektir. |
Tevkifat ve istisna uygulanmayan gelirlere ilişkin 1.600 TL’lik beyan haddinin aşılması halinde beyan edileceklerdir. |
| Her çeşit senetlerin iskonto edilmesi karşılığında alınan iskonto bedelleri | ||
| Kıyı bankacılığından (off-shore bankacılık) elde edilen faiz gelirleri | ||
| Yurt dışından elde edilen diğer menkul sermaye iratları (faiz, repo, kar payı v.b.) | ||
| Her türlü alacak faizleri | ||
| 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (TL cinsinden) | İndirim oranının birden büyük olması dolayısıyla beyan edilmeyecektir. |
|
|
01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilen her türlü tahvil ve Hazine bonosu faiz gelirleri (dövize, altına veya başka bir değere endeksli) | İndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam tutarı 30.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır. |
Tevkifat uygulanan gelirlere ilişkin 30.000 TL’lik tutarı aşması halinde beyan edilecektir. |
|
Eurobondlardan elde edilen faiz gelirleri | İndirim oranı uygulanmayacak olup, toplam tutarı 30.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır. | |
| Tam mükellef kurumlar tarafından yurtdışında ihraç edilen tahviller ve tam mükellef varlık kiralama şirketleri tarafından yurtdışında ihraç edilen kira sertifikalarından elde edilen gelirler | Toplam tutarı 30.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır. | |
|
1999-2002 tarihleri arasında sona eren hesap dönemlerinde elde edilen, kurumlar vergisinden istisna kazançlar ile yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançların dağıtımı halinde gerçek kişilerce elde edilen kar payları | Elde edilen kar payının net tutarına bu tutarın 1/9’u eklenerek bulunacak tutarın yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 30.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır. | |
| Her türlü hisse senetlerinin kar payları | Elde edilen kar payının brüt tutarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar 30.000 TL’yi aşıyorsa beyanda bulunulacaktır. | |
| İştirak hisselerinden doğan kazançlar. | ||
| Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları |
16. KONUYA İLİŞKİN ÖRNEKLER
ÖRNEK 1: 01/01/2006 Tarihinden Önce TL Cinsinden İhraç Edilen
Devlet Tahvili Faiz Gelirinin Beyanı
Mükellef (A), 2017 yılında, 01/01/2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç
edilmiş olan devlet tahvilinden brüt 50.000 TL tutarında faiz geliri elde
etmiştir.
İndirim oranının birden büyük olması dolayısıyla Mükellef (A) tarafından
01/01/2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilmiş olan devlet
tahvilinden 2017 yılında elde edilen faiz geliri beyan edilmeyecektir.
ÖRNEK 2: Alacak Faizi ve Kar Paylarının Beyanı
Mükellef (B), 2017 yılında 5.000 TL alacak faizi ve net 48.450 TL de tam
mükellef bir kurumdan kar payı elde etmiştir.
Brüt kar payı tutarı: 48.450 / 0,85 =57.000 TL
Alacak faizi 5.000 TL
Kar payı geliri 28.500 TL
Beyan edilecek gelir tutarı 33.500 TL
Hesaplanan gelir vergisi 6.295 TL
Kesinti yoluyla ödenen vergi 8.550 TL
İadesi gereken gelir vergisi 2255 TL
Ödenecek Damga Vergisi 58.80 TL
GVK’nın 86/1-d maddesine göre kesinti ve istisna uygulamasına tabi
olmayan menkul sermaye iradı toplamının 2017 yılı için 1.600 TL’yi
aşmaması halinde beyan edilmemesi gerekmektedir. Örnekte 5.000
TL alacak faizi kesinti ve istisna uygulanmayan bir gelir olup, bu gelirin
toplamı 2017 yılı için beyanname verme sınırı olan 1.600 TL’yi aştığından,
5.000 TL’nin tamamı beyan edilecektir.
Ödevlinin tam mükellef bir kurumdan elde ettiği kesintiye (%15) tabi
tutulmuş brüt 57.000 TL’lik kar payının yarısı gelir vergisinden istisna
olduğundan, kalan 28.500 TL tek başına beyan haddini aşmasa dahi,
GVK’nın 86/1-c maddesi hükmü gereğince vergiye tabi gelir toplamının
(28.500+5.000=33.500 TL) 30.000 TL’lik beyanname verme sınırını
aşması nedeniyle yıllık gelir vergisi beyannamesine dahil edilecektir.
ÖRNEK 3: 01/01/2006 Tarihinden Önce İhraç Edilen Döviz Cinsinden
Devlet Tahvili Faiz Geliri ile İşyeri Kira Gelirinin Beyanı
Mükellef İsmail ÇELİK 2017 yılında, ihraç tarihi 30/07/2005 olan döviz
cinsinden Devlet tahvilinden 350.000 TL faiz geliri ile işyeri olarak kiraya
verdiği gayrimenkulünden 200.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. İşyeri
için ödenen kira bedelleri üzerinden 40.000 TL’lik gelir vergisi kesintisi
yapılmıştır.
İsmail ÇELİK işyeri kira geliri ile ilgili olarak götürü gider yöntemini
seçmiştir.
İsmail ÇELİK elde ettiği faiz gelirine, Devlet tahvili döviz cinsinden
olduğundan indirim oranı uygulanmayacak olup, işyeri kira geliri tutarı
ile döviz cinsinden Devlet tahvili faiz geliri toplamı 30.000 TL olan beyan
sınırını aştığı için beyan edilecektir.
Hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır;
Devlet tahvili faizi 350.000 TL
Gayrimenkul sermaye iradı (işyeri) 200.000 TL
Götürü gider (200.000 x % 15) 30.000 TL
Safi kira geliri (200.000 TL – 30.000 TL) 170.000 TL
TOPLAM GELİR (350.000 + 170.000 ) 520.000 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi 173.650 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi 40.000 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 133.650 TL
Ödenecek Damga Vergisi 58.80 TL
ÖRNEK 4: 01/01/2006 Tarihinden Önce TL Cinsinden İhraç Edilen
Devlet Tahvili Faiz Geliri ile Birden Fazla İşverenden Elde Edilen
Ücret Gelirlerinin Beyanı
Mükellef (D) 2017 yılında, 01/01/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan
devlet tahvilinden 100.000 TL tutarında faiz geliri elde etmiştir. Mükellef
(D) ayrıca üç ayrı işverenden ücret geliri elde etmekte olup, ücret
gelirlerinin tamamı tevkif suretiyle vergilendirilmiştir.
Ücret gelirleri aşağıdaki gibidir:
Birinci işverenden alınan ücret 50.000 TL
İkinci işverenden alınan ücret 20.000 TL
Üçüncü işverenden alınan ücret 18.000 TL
Toplam Ücret Geliri 88.000 TL
İndirim oranının birden büyük olması nedeniyle Mükellef (D) tarafından
01/01/2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilmiş olan Devlet
tahvilinden 2017 yılında elde edilen faiz geliri beyan edilmeyecektir.
Birinci işverenden alınan ücret geliri hariç, diğer ücretlerin toplamı olan
38.000 TL, 2017 yılı için beyan sınırı olan 30.000 TL’yi aştığı için birinci
işverenden elde edilen ücret dâhil ücret gelirlerinin tamamı Mükellef (D)
tarafından beyan edilecektir. Ayrıca, yıl içerisinde tevkif suretiyle ödenen
vergiler hesaplanan gelir vergisi tutarından düşülecektir.
Beyan edilmesi gereken gelirin ücret geliri olması nedeniyle detaylı bilgi
için www.gib.gov.tr adresinde bulunan “Ücret Geliri Elde Eden Mükellefler
İçin Vergi Rehberi’ne” bakabilirsiniz.
ÖRNEK 5: Kar Paylarının Beyanı
Mükellef (E) 2017 yılında, tam mükellef bir kurum olan Y Anonim
Şirketinden brüt 1.000.000 TL tutarında kar payı (temettü) elde etmiştir.
Bu mükellefin başka geliri bulunmamaktadır.
Elde edilen kar payı kurum bünyesinde % 15 nispetinde vergi kesintisine
tabi tutulmuş olup, bu tutar 150.000 TL’dir.
Mükellef (E)’nin elde ettiği kar payının yarısı gelir vergisinden istisna olup,
kalan yarısı 500.000 TL’dir. Bu tutar beyan sınırı olan 30.000 TL’yi aştığı
için beyan edilecektir. Kurum bünyesinde yapılmış olan vergi kesintisinin
tamamı hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
Bu durumda, hesaplama aşağıdaki gibi olacaktır;
İstisna tutarı (1.000.000 x 1/2) 500.000 TL
Kalan Tutar (1.000.000 – 500.000 ) 500.000 TL
Hesaplanan vergi 166.650 TL
Kesinti Yoluyla Ödenen Vergi 150.000 TL
Ödenecek Gelir Vergisi 16.650 TL
Ödenecek Damga Vergisi 58.80 TL
