Serbest meslek kazancı elde eden mükellefler için vergi rehberi

2017 yılında serbest meslek kazancı elde eden mükelleflerin vergilendirilmesine yönelik olarak hazırlanan bu rehberde, serbest meslek kazancının tanımı, özellikleri, tespiti ve serbest meslek kazancından indirilebilecek giderler ile serbest meslek kazancının beyanına ilişkin

örneklere yer verilmiştir.

Serbest meslek faaliyeti, sermayeden ziyade şahsi mesaiye, ilmi veya mesleki bilgiye veya ihtisasa dayanan ve ticari niteliği olmayan işlerin işverene bağlı olmaksızın şahsi sorumluluk altında kendi nam ve hesabına yapılmasıdır. Her türlü serbest meslek faaliyetinden doğan kazançlar serbest meslekkazancıdır. Tahkim işleri dolayısıyla hakemlerin aldıkları ücretler ile

kolektif, adi komandit ve adi şirketler tarafından yapılan serbest meslekfaaliyeti neticesinde doğan kazançlar da serbest meslek kazancıdır. Serbest meslek faaliyetinin bir işverene tabi olarak yapılması halinde elde edilen gelir, ücret geliri olur.

Serbest meslek faaliyetini kendi nam ve hesabına, mutat meslek halinde ifa eden; avukat, doktor, diş hekimi, veteriner hekim, mimar, mühendis, müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir, yeminli mali müşavir, danışman, ressam, yazar, bestekar, kimyager, noter, öğretmen, artist, menajer, senarist, yönetmen, ebe, sünnetçi, arzuhalci, rehber ve sağlık memuru vb. kişiler serbest meslek erbabıdır.

Aşağıda yer alan işleri yapanlar da serbest meslek erbabı sayılmaktadırlar. 

• Gümrük komisyoncuları, bilumum borsa ajan ve acenteleri, noterler, noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar.

• Bizzat serbest meslek erbabı tarifine girmemekle beraber serbest meslek erbabını bir araya getirerek teşkilat kurmak veya bunlara sermaye temin etmek suretiyle veya sair suretlerle serbest meslek kazancından hisse alanlar.

• Dava vekilleri, müşavirler, kurumlar ve tüccarlarla serbest meslek erbabının ticarî ve meslekî işlerini takip edenler ve konser veren müzik sanatçıları.

• Vergi Usul Kanununun 155 inci maddesinde belirtilen şartlardan en az ikisini taşıyan ebe, sünnetçi, sağlık memuru, arzuhalci, rehber gibi mesleki faaliyette bulunanlar.

• Serbest meslek faaliyetinde bulunan kolektif ve adi şirketlerde ortaklar, adi komandit şirketlerde komandite ortaklar.

Bir hesap dönemi içinde serbest meslek faaliyeti karşılığı olarak tahsil edilen para ve ayınlar ile diğer suretlerle sağlanan ve para ile temsil edilebilen menfaatlerden bu faaliyet dolayısıyla yapılan (ödenen) giderler indirildikten sonra kalan fark serbest meslek kazancıdır. Müşteri veya müvekkilinden, serbest meslek faaliyeti ile ilgili olmak üzere para ve ayın şeklinde alınan gider karşılıkları da serbest meslek kazancına ilave edilir.

Amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde, alınan bedel ile bunların envanter defterinde kayıtlı değerleri arasındaki müspet fark kazanca ilave edilir. Vergi, resim, harç, keşif, şahitlik, bilirkişilik ve ekspertiz gibi hususlara harcanmak üzere müşteri veya müvekkilden alınan ve tamamen bu hususlara harcanan para ve ayınlar serbest meslek kazancı sayılmaz. Serbest meslek erbabı “Serbest Meslek Kazanç Defteri” tutmak zorundadır. Kolektif, adi komandit ve adi şirketler de mesleki kazançlarını Serbest Meslek Kazanç Defteri üzerinden tespit ederler. Bu şirketlerin bilanço esasına göre tuttukları defterler serbest meslek kazanç defteri yerine geçer. Serbest meslek kazanç defterine işlemlerin günü gününe

kaydedilmesi zorunludur. Serbest meslek faaliyetinde bulunan serbest meslek erbabı, mesleki

faaliyetlerine ilişkin her türlü tahsilatı için iki nüsha “Serbest Meslek Makbuzu” düzenlemek ve bir nüshasını müşteriye vermek, müşteri de bu makbuzu istemek ve almak zorundadır.

Ayrıca, mesleki faaliyetlerine ilişkin olarak, vergiden muaf esnafa yaptırdıkları işler veya onlardan satın aldıkları emtia için gider pusulası tanzim etmeleri icap etmektedir. Bununla birlikte; serbest meslek faaliyeti icra eden hekimler (diş hekimleri ile veteriner hekimler dahil), işyerlerinde kredi kartı okuyucuları (POS-Point of Sale) bulundurmak ve kredi kartı ile yapılan ödemelerde bu cihazları kullanmak zorunda olduklarından, söz konusu cihazlarla düzenlenen POS fişleri Vergi Usul Kanunu uyarınca düzenlenmiş “Serbest Meslek Makbuzu’’ olarak kabul edilmektedir.

Serbest meslek erbabı için, nakden tahsil edilmemiş olmasına rağmen, aşağıda belirtilen bazı haller de tahsil olarak kabul edilmektedir.

• Serbest meslek erbabının haberdar olması şartıyla; kendi adına, kamu müessesesine, icra dairesine, bankaya, notere veya postaya para yatırılması tahsil hükmündedir.

• Serbest meslek kazancı olarak doğan alacağın başka bir şahsa temliki veya müşterisine olan borcu ile takası da tahsil hükmündedir.

213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre tutulan ve üçüncü şahıslarla olan münasebet ve muamelelere ait olan kayıtların tevsiki mecburidir.

Serbest meslek kazancının tespitinde hasılattan indirilecek giderler şunlardır:

• Mesleki kazancın elde edilmesi ve devam ettirilmesiyle ilgili genel giderler.

İkametgâhlarının bir kısmını iş yeri olarak kullananlar, ikametgâh için ödedikleri kiranın tamamı ile ısıtma ve aydınlatma gibi diğer giderlerin yarısını indirebilirler.

Örnek: Diş Hekimi olarak faaliyet yürüten Mükellef (A) kira ile oturduğu dairenin bir odasını muayenehane olarak kullanmaktadır. 2017 yılı için ödediği 96.000 TL tutarındaki kiranın tamamını; ısıtma, aydınlatma ve su için ödediği 18.000 TL’nin ise yarısı olan 9.000 TL’yi kazancından indirebilecektir.

İş yeri kendi mülkü olanlar kira yerine amortismanı, ikametgâhı kendi mülkü olup bunun bir kısmını işyeri olarak kullananlar amortismanın yarısını gider yazabilirler.

• Hizmetli ve işçilerin iş yerinde veya iş yerinin müştemilatındaki iaşe ve ibate giderleri, tedavi ve ilaç giderleri, sigorta primleri ve emekli aidatı (bu primlerin ve aidatın geri alınmamak üzere Türkiye’de kâin sigorta şirketlerine veya emekli ve yardım sandıklarına ödenmiş olması ve emekli ve yardım sandıklarının tüzel kişiliği haiz bulunmaları şartıyla) ile demirbaş olarak verilen giyim giderleri.

• Mesleki faaliyetle ilgili seyahat ve ikamet giderleri (seyahat maksadının gerektirdiği süre ile sınırlı olmak şartıyla).

• Mesleki faaliyette kullanılan tesisat, demirbaş eşya ve envantere dahil taşıtlar için Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre ayrılan amortismanlar.

• Kiralanan veya envantere dâhil olan ve işte kullanılan taşıtların giderleri (taşıt giderlerinden kasıt genel olarak taşıtların tamir, bakım, yakıt gibi giderleridir).

• Alınan mesleki yayınlar için ödenen bedeller.

• Mesleki faaliyetin ifası için ödenen mal ve hizmet alım bedelleri.

• Serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla emekli sandıklarına ödenen giriş ve emeklilik aidatları ile mesleki teşekküllere ödenen aidatlar.

• Mesleki kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için ödenen meslek, ilan ve reklam vergileri ile işyerleriyle ilgili ayni vergi, resim ve harçlar.

• Mesleki faaliyetle ilgili olarak kanun, ilam ve sözleşmeye göre ödenen tazminatlar.

Her türlü para cezaları ve vergi cezaları, serbest meslek erbabının suçlarından doğan tazminatlar ile 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre ödenen cezalar, gecikme zamları ve faizleri gelir vergisi matrahından ve gelir unsurlarından gider olarak indirilemez.

Serbest meslek faaliyetiyle uğraşanlara (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç) yapılan ödemeler (arızi serbest meslek faaliyeti nedeniyle yapılan ödemeler dâhil) esnasında ödemeyi yapanlar tarafından gelir vergisi tevkifatı (kesintisi) yapılması gerekir. Bu kesinti, bir ön vergileme olup, yıllık beyannamede hesaplanan

vergiden mahsup edilecektir.

Arızi serbest meslek kazançları için istisna haddi altında kalan ( 2017 yılı için 24.000 TL) kazançlardan yapılan gelir vergisi tevkifatı ile serbest meslek kazanç istisnası kapsamına giren kazançlardan yapılan gelir vergisi tevkifatı nihai bir vergilendirmedir. Avrupa Birliği organlarıyla akdedilen anlaşmalar çerçevesinde proje karşılığı sağlanan hibelerle (18.04.2013 tarihinden önce sağlanan hibeler dâhil) finanse edilen ve yaptıkları serbest meslek işleri dolayısıyla bu işleri icra edenlere yapılan ödemelerden, Gelir Vergisi Kanununa eklenen

geçici 84 üncü maddeye istinaden 18.04.2013 tarihinden itibaren vergi kesintisi yapılmaz. Söz konusu hibelerle gerçekleştirilecek projelere ilişkin olarak bu fondan yapılan harcamalar, gelir ve kurumlar vergisi matrahının tespitinde gider ve maliyet olarak dikkate alınmaz.

İşyeri kiralamalarında miktar sınırlaması olmaksızın kira ödemelerinin banka veya PTT tarafından düzenlenen belgelerle tevsik edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Banka veya PTT aracı kılınmak suretiyle, para yatırma veya havale, çek veya kredi kartı gibi araçlar kullanılmak suretiyle yapılan tahsilat ve ödemeler karşılığında dekont veya hesap bildirim cetvelleri düzenlendiğinden bu belgeler tevsik edici belge olarak kabul edilecektir.

Bankaların internet şubeleri üzerinden yapılan ödeme ve tahsilatlar da

aynı kapsamdadır.

7.1. Telif Hakkı ve İhtira Beratı Kazanç İstisnası

Müellif, mütercim, heykeltıraş, hattat, ressam, bestekâr, bilgisayar programcısı ve mucitlerin ve bunların kanuni mirasçılarının;

• Şiir, hikâye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve televizyon senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, televizyon ve videoda

yayınlamak,

• Kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserleri ile ihtira beratlarını satmak,

• Bunlar üzerindeki mevcut haklarını devir ve temlik etmek veya kiralamak suretiyle elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir. Örneğin; bir yazarın, kadrolu olarak çalışmadığı bir dergide yayınlanan makalesinden elde ettiği gelir serbest meslek kazancı olup, istisna kapsamındadır. Fakat bu işi aynı dergide kadrolu çalışarak yapması durumunda, bu faaliyet karşılığında alınan bedel ücret olacaktır. Söz konusu istisnadan yararlanılabilmesi için maddede yer alan fikri ürünlerin serbest meslek faaliyeti olarak meydana getirilmesi gerekmekte olup istisnadan faydalanmak isteyen eser sahiplerinin, meydana getirdikleri eserlerini 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Hakkında Kanun hükümlerine göre Kültür ve

Turizm Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğünce kayıt ve tescil ettirmeleri gerekmektedir.

7.2. Sergi ve Panayır İstisnası

Dar mükellefiyete tabi olanların, hükümetin izniyle açılan sergi ve panayırlarda yaptıkları serbest meslek faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

7.3. Genç Girişimcilerde Kazanç İstisnası

• Gelir Vergisi Kanununda 6663 sayılı Kanunla yapılan düzenleme ile ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunan ve mükellefiyet başlangıç tarihi itibarıyla yirmi dokuz yaşını doldurmamış tam mükellef

gerçek kişilerin, faaliyete başladıkları takvim yılından itibaren üç vergilendirme dönemi boyunca elde ettikleri bu kazançlarının 75.000 TL’ye kadar olan kısmı maddede belirtilen şartlarla gelir vergisinden müstesna tutulmuştur.

• İstisnadan, 6663 sayılı Kanunun Resmî Gazete’de yayımlandığı 10.02.2016 tarihinden itibaren ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle adlarına ilk defa gelir vergisi mükellefiyeti tesis olunanlardan Kanunda öngörülen şartları taşıyanlar yararlanır. Dolayısıyla bu tarihten önce işe başlayan mükelleflerin söz konusu istisnadan yararlanmalarına imkân bulunmamaktadır.

• İstisna, her vergilendirme döneminde yıllık 75.000 TL olarak uygulanacak olup bir vergilendirme döneminde istisna tutarının altında kazanç elde edilmesi durumunda ise istisnadan yararlanılmayan tutar ertesi yıla devredilmeyecektir.

• Genç girişimcilerde kazanç istisnasından yararlanma şartları ve uygulamaya ilişkin ayrıntılı açıklamalar 292 Seri No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliğinde yer almaktadır.

Geçici vergi, takvim yılının üçer aylık dönemleri itibariyle serbest meslek kazancı üzerinden hesaplanır. İlgili hesap döneminin üçer aylık dönemlerine ilişkin olarak ödenen geçici

vergi yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilir. Ödenmeyen geçici vergi tutarı, hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilemez ve terkin edilir.

9.1. Diğer İndirimler

Serbest meslek erbabı, kazanç temin etmemiş olsa bile yıllık beyanname vermek zorundadır. Gelir vergisi beyannamesinde indirimlerin yapılabilmesi için; yıllık beyanname ile bildirilecek bir gelirin bulunması ve yapılacak indirimlerin ilgili mevzuatta belirtilen şartları taşıması

gerekmektedir. Serbest meslek kazancından indirim konusu yapılabilecek hususlar şunlardır:

• Şahıs Sigorta Primleri

• Eğitim ve Sağlık Harcamaları

• Engellilik İndirimi

• Bağış ve Yardımlar

• Sponsorluk Harcamaları

• Araştırma ve Geliştirme Harcamaları

• Başbakanlıkça veya BKK’ca Başlatılan Yardım Kampanyalarına Yapılan Ayni ve Nakdi Bağışlar

• Türkiye Kızılay Derneği ve Türkiye Yeşilay Cemiyetine Makbuz Karşılığı Yapılan Nakdi Bağış ve Yardımlar

• Türkiye’den Yurtdışı Mukimi Kişi ve Kurumlara Verilen Hizmetler

• EXPO 2016 Antalya Ajansına Yapılan Her Türlü Nakdi ve Ayni Bağış ve Yardımlar ile Sponsorluk Harcamaları

• Diğer Kanunlara Göre Tamamı İndirilecek Bağış ve Yardımlar

9.2. Vergiye Uyumlu Mükelleflere Vergi İndirimi

Ticari, zirai veya mesleki faaliyeti nedeniyle gelir vergisi mükellefi olan uyumlu mükelleflerin yıllık gelir vergisi beyannameleri üzerinden hesaplanan verginin %5’i, ödenmesi gereken gelir vergisinden indirilir. Söz konusu indirimden faydalanmak için belirlenen şartlar Gelir Vergisi

Kanunu Mükerrer 121 inci maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre mükelleflerin;

• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıla ait vergi beyannamelerinin kanuni süresinde verilmiş ve bu beyannameler üzerine tahakkuk eden vergilerin kanuni süresinde ödenmiş olması, (Kanuni süresinde verilen bir beyannameye ilişkin olarak kanuni süresinden sonra düzeltme amacıyla veya pişmanlıkla verilen beyannameler bu şartın ihlali sayılmaz. Her bir beyanname itibarıyla 10 Türk lirasına kadar

yapılan eksik ödemeler bu şartın ihlali sayılmaz.)

• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin ait olduğu yıl ile bu yıldan önceki son iki yıl içerisinde haklarında beyana tabi vergi türleri itibarıyla ikmalen, re’sen veya idarece yapılmış bir tarhiyat bulunmaması (Yapılan tarhiyatların kesinleşmiş yargı kararlarıyla veya Vergi Usul Kanununun uzlaşma ya da düzeltme hükümlerine göre tamamen ortadan kaldırılmış olması durumunda bu şart ihlal edilmiş sayılmaz.),

• İndirimin hesaplanacağı beyannamenin verildiği tarih itibarıyla vergi aslı (vergi cezaları dâhil) 1.000 Türk lirasının üzerinde vadesi geçmiş borcunun bulunmaması gerekir.

Hesaplanan indirim tutarı, her hâl ve takdirde 1 milyon Türk lirasından fazla olamaz. İndirilecek tutarın ödenmesi gereken vergiden fazla olması durumunda kalan tutar, yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamesinin verilmesi gereken tarihi izleyen bir tam yıl içinde mükellefin beyanı üzerine tahakkuk eden diğer vergilerinden mahsup edilebilir. Bu süre içinde

mahsup edilemeyen tutarlar red ve iade edilmez. Gelir vergisi mükelleflerinin yararlanacağı indirim tutarı, ticari, zirai veya mesleki faaliyet nedeniyle beyan edilen kazançların toplam gelir vergisi matrahı içerisindeki oranı dikkate alınmak suretiyle hesaplanan gelir vergisi esas alınarak tespit edilir. Vergi indiriminden yararlanan mükelleflerin, öngörülen şartları

taşımadığının sonradan tespiti hâlinde ilgili vergilendirme döneminde indirim uygulaması dolayısıyla ödenmeyen vergiler, vergi ziyaı cezasıuygulanmaksızın tarh edilir.

Geçmiş yıllarda oluşan ve mahsup edilemeyen zararların cari yıl kazançlarından mahsubu mümkündür. Arka arkaya 5 yıl içinde mahsup edilmeyen zarar bakiyesi takip eden yıllara devredilemez. Envantere dâhil olmayan gayrimenkullerin satışından doğan zararların

mahsubu mümkün değildir.

Serbest meslek faaliyetinde bulunan gerçek kişiler kar ve zararlarını Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi ile beyan eder ve bu beyannamelerini bağlı bulundukları vergi dairesine verirler.

2017 yılında faaliyette bulunan ve serbest meslek kazancı elde eden mükelleflerin, bu dönemde elde ettikleri serbest meslek kazançlarını/ zararlarını 2018 yılının Mart ayının başından 25 inci (yirmi beşinci) günü akşamına kadar (01–25 Mart) beyan etmeleri gerekmektedir. Ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde vergilendirilen gelir vergisi mükelleflerine hiçbir hadle sınırlı olmaksızın Yıllık Gelir Vergisi, Geçici Vergi, Katma Değer Vergisi ve Muhtasar Beyannamelerini elektronik ortamda gönderme

zorunluluğu getirilmiştir. Elektronik ortamda beyanname verecek olan mükellefler beyannamelerini, https://ebeyanname.gib.gov.tr adresinde yer alan kılavuza uygun

olarak dolduracaklardır. Buna göre ticari, zirai ve mesleki faaliyetlerinden dolayı gerçek usulde

vergilendirilen Gelir Vergisi mükellefleri; 2017 yılına ait vermeleri gereken Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesini elektronik ortamda göndereceklerdir. [376 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği uyarınca bağlı vergi dairesi müdürlükleri (mal müdürlükleri ) mükellefleri hariç] 25 Mart 2018 tarihi hafta sonuna rastladığından beyannameler 26 Mart 2018 Pazartesi saat 24.00’a kadar verilebilecektir.

Ayrıca bu mükelleflerin;

- takvim yılı içinde memleketi terk etmesi halinde, memleketi terkten önceki 15 gün içinde yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanda bulunması,

- takvim yılı içinde ölümü halinde, ölüm tarihinden itibaren 4 ay içinde vefat eden kişi adına varislerce yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanda bulunulması gerekmektedir.

Beyanname üzerinden hesaplanan gelir vergisi, 2018 yılının Mart ve Temmuz aylarında iki eşit taksitle ödenecektir.

Vergi;

• Vergi tahsiline yetkili banka şubelerine*,

• Bağlı bulunulan vergi dairesine,

• Bağlı bulunulan vergi dairesinin bildirilmesi şartı ile herhangi bir

vergi dairesine

ödenebilir.

Serbest meslek faaliyetinde bulunan mükellefler, “Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi-1001 A” ve beyannamenin son bölümündeki “Performans Bilgileri” tablosu ile “Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Eki”nde yer alan “Kazanç Bildirim Detayı” bölümünde “Serbest Meslek Kazançlarına İlişkin Bildirim” tablosunu dolduracaklardır. Serbest meslek faaliyetinden elde edilen kazanç dışında bir gelirin bulunması halinde, bu kazançlara ait diğer tablolar da doldurulacaktır.

Ayrıca beyannameye;

• Yabancı ülkelerde ödenen vergi varsa, ödenen bu vergilere ilişkin belgeler,

• Kesinti yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeler (beyannamede gösterilen gelire dâhil kazançlardan kesilen vergi varsa) eklenecektir.

* Verginizi ödeyebileceğiniz anlaşmalı bankalar listesine rehberin sonunda yer verilmiştir.

Gelir Vergisi Kanununa göre 2017 yılında elde edilen serbest meslek kazançlarına aşağıda yer alan vergi tarifesi uygulanarak gelir vergisi hesaplanır.

13.000 TL'ye kadar %15

30.000 TL'nin 13.000 TL'si için 1.950 TL, fazlası %20

70.000 TL'nin 30.000 TL'si için 5.350 TL, fazlası %27

70.000 TL'den fazlasının 70.000 TL'si için 16.150 TL, fazlası %35

ÖRNEK 1: Mükellef (B)’nin serbest muhasebeci mali müşavirlik faaliyetinden 2017 yılında elde ettiği serbest meslek kazancı 80.000 TL’dir. Tevkifata tabi olmak suretiyle vergilendirilmiş işyeri kira geliri ise 36.000 TL’dir. Mükellef (B), serbest meslek kazancından dolayı Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi verecektir.

Serbest meslek kazancı ile tevkifata tabi işyeri kira geliri tutarının toplamı olan (80.000 + 36.000) 116.000 TL, 30.000 TL’lik beyan sınırını aştığından, işyeri kira geliri de beyannameye dâhil edilecektir.

Mükellef (B)’nin 2017 yılı kazancı üzerinden hesaplanan gelir vergisi aşağıdaki gibi olacaktır.

Serbest Meslek Kazancı 80.000 TL

GMSİ (Brüt İşyeri Kira Geliri) 36.000 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 116.000 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi 32.250 TL

*Örnekte giderler dikkate alınmamıştır.

ÖRNEK 2: Diş hekimi Mükellef (C)’nin kendi muayenehanesi bulunmaktadır.

Mükellef (C) 2017 yılında;

- Diş Hekimliği hizmetinden toplam 400.000 TL hasılat elde etmiştir.

- Mesleki giderleri toplamı 110.000 TL’dir.

- Yıllık 12.000 TL Bağ-Kur primi ödemiştir.

- Merkezi Türkiye’de bulunan (Z) Sigorta Şirketine, küçük çocukları için

15.000 TL hayat sigortası primi ödemiştir.

- Bireysel emeklilik sistemi katkı payı olarak 3.600 TL ödemiştir.(1)

Hayat sigortasına ödenen primin indirim konusu yapılabilecek yıllık

toplam tutarı, beyan edilen gelirin %15’ini ve 2017 yılı asgari ücretin yıllık

brüt tutarını (21.330 TL) aşmayacak şekilde katkı payının %50’si olan

(15.000 x %50) 7.500 TL’dir.

Mükellef (C)’nin 2017 yılı kazancı üzerinden hesaplanan gelir vergisi aşağıdaki gibi olacaktır.(2)

Gayrisafi Hasılat Toplamı 400.000 TL

İndirilecek Giderler Toplamı 110.000 TL

SGK (Bağ-Kur) Primi 12.000 TL

Beyan Edilecek Serbest Meslek Kazancı

(400.000 – 122.000) 278.000 TL

Hayat Sigortası Primi 7.500 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) (278.000 – 7.500) 270.500 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi 86.325 TL

(1) Bireysel emeklilik sistemine ödenen katkı payları hiçbir suretle yıllık beyannamede vergi matrahının tespitinde indirilemez.

(2) Bu örnekte, mükellefin yıl içinde ödediği geçici vergi ile tevkif suretiyle kesilen vergiler dikkate alınmamaktadır.

ÖRNEK 3: Mükellef (D), muayenehanesinde verdiği doktorluk hizmetinden 2017 yılında 180.000 TL kazanç elde etmiştir. Mükellef (D)’nin faaliyeti ile ilgili olarak yapmış olduğu genel gider tutarı ise 60.000 TL’dir. Mükellef (D), ayrıca yazmış olduğu kitapla ilgili olarak bir yayın

kuruluşundan 27.000 TL telif kazancı elde etmiş olup, telif kazancı üzerinden yıl içinde (27.000 x %17) 4.590 TL tevkifat yapılmıştır. Mükellefin serbest meslek kazancı ile ilgili olarak gelir vergisi aşağıdaki gibi hesaplanacaktır.

Gayrisafi Hasılat Toplamı 180.000 TL

İndirilecek Giderler Toplamı 60.000 TL

Beyan Edilecek Serbest Meslek Kazancı

(180.000 - 60.000) 120.000 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 120.000 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi 33.650 TL

Mükellef (D)’nin elde etmiş olduğu 27.000 TL tutarındaki telif kazancı Gelir Vergisi Kanununun 18 inci maddesine göre gelir vergisinden istisna olduğundan beyan edilmeyecek ve yıl içinde yapılan 4.590 TL tutarındaki tevkifat nihai vergi olacaktır.

ÖRNEK 4: İnşaat mühendisi Mükellef (E)’nin 2017 yılında 170.000 TL gayrisafi hasılatı, 75.000 TL indirilecek gideri bulunmaktadır. Ödevli bakmakla yükümlü bulunduğu çocuğu için 1. dereceden engellilik indiriminden yararlanmakta olup, ayrıca yıl içinde 18.000 TL Bağ-Kur

primi ödemiştir. Bu verilere göre beyan edilecek serbest meslek kazancı şöyle olacaktır.

2017 yılı için aylık engellilik indirimi tutarları birinci derece engelliler için 900 TL, ikinci derece engelliler için 470 TL, üçüncü derece engelliler için 210 TL olarak belirlenmiştir. Mükellef (E) bakmakla yükümlü olduğu çocuğu için 1. derece engellilik indiriminden yararlanmakta olduğundan,yıllık engellilik indirimi tutarı (900 TL x 12) 10.800 TL’dir.

Gayrisafi Hasılat Toplamı 170.000 TL

İndirilecek Giderler Toplamı 75.000 TL

Serbest Meslek Kazancı ( 170.000 - 75.000) 95.000 TL

SGK (Bağ-Kur) Primi 18.000 TL

Engellilik indirimi tutarı 2017 yılı için yıllık

(900 TL x 12) 10.800 TL

Beyan Edilecek Serbest Meslek Kazancı

[95.000 - (18.000 + 10.800)] 66.200 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 66.200 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi 15.124 TL

ÖRNEK 5: Veteriner Hekim olarak faaliyette bulunan Mükellef (H)’nin

2017 yılında elde ettiği kazanç ve iratlar şöyledir.

Serbest Meslek Kazancı 165.000 TL

İşyeri kira geliri (Brüt İşyeri Kira Geliri) 28.000 TL

Beyan edilecek gelir toplamı (165.000 + 28.000) 193.000 TL

Vergiye Tabi Gelir (Matrah) 193.000 TL

Hesaplanan Gelir Vergisi 59.200 TL

Mükellef (H) 165.000 TL serbest meslek kazancı için yıllık gelir vergisi

beyannamesi verecektir. Serbest meslek kazancı ile brüt işyeri kira

gelirinin toplamı (165.000 + 28.000 = 193.000 TL), 2017 yılı beyanname

verme sınırını ( 30.000 TL) aştığından, yıllık gelir vergisi beyannamesine

işyeri kira geliri de dâhil edilecektir.

Yukarıdaki sayısal örneklerde beyannameye dâhil edilen kazanç ve iratlarla ilgili olarak yıl içinde tevkif yoluyla kesilen vergilerin bulunması halinde, söz konusu tutar hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilecektir.