Değerli okurlarımız bilindiği üzere Yeni TTK ile bağımsız denetime tabi olacak şirketleri belirleme yetkisi Bakanlar Kuruluna verilmişti. Bakanlar Kurulu Taslağı basında yer aldı ve Taslağa göre bağımsız denetime tabi olacak şirketlere (I) ve (II) sayılı listelerde yer verilmiştir.

(I) sayılı listede bağımsız denetime tabi olacak şirketler 8 madde halinde sayılmıştır. Bu maddelerde yer verilen şirketler her durumda bağımsız denetime tabi olacaktır. (I) sayılı listedeki şirketler genel olarak hali hazırda Sermaye Piyasası Kanunu (SPK), Bankacılık Kanunu, Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu, Elektrik Piyasası Kanunu gibi kanunlar kapsamında denetime tabi olan şirketlerin denetimi ile ilgilidir.

(II) sayılı liste ile (I) sayılı liste dışında kalan şirketlerin bağımsız denetime tabi olması için aşağıdaki hadler belirlenmiştir.

(II) sayılı listede denetime tabi olma ölçütü olarak aktif büyüklük, yıllık net satış hasılatı ve çalışan sayısı esas alınmıştır. Tek başına veya bağlı ortaklarıyla birlikte aşağıdaki üç ölçütten en az ikisini sağlayan sermaye şirketleri 1 Ocak 2014'ten itibaren denetime tabi olacaktır.

 

? Aktif büyüklüğü 150.000.000.-TL ve üstü,

? Yıllık net satış hasılatı 200.000.000.-TL ve üstü,

? çalışan sayısı 500 ve üstü.

Herkesin aklında (I) sayılı liste dışında kalan ve (II) sayılı liste ile belirlenen ölçütlere acaba Türkiye'deki yaklaşık 90 bin anonim şirketten ve yaklaşık 750 bin limited şirketten kaç tanesi giriyor sorusu bulunmakta.

Bu soruya örnek olarak yalnızca net satış hasılatını esas alacak olursak bir cevap verilebilecektir. Bilindiği üzere İstanbul Sanayi Odası her yıl ilk 'Türkiye'nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu'nu açıklamaktadır.

Acaba Türkiye'nin 500 büyük sanayi kuruluşu 200.000.000.-TL yıllık net satış hasılatı standardını sağlayabiliyor mu?

Bu sorunun cevabı maalesef hayır. 2011 yılı verilerine baktığımızda 500 büyük sanayi kuruluşundan sadece 384'ü 200.000.000.-TL ciro hedefini sağlayabiliyor. 116'sı ise sağlayamıyor.

Peki sağlayamayan şirketler arasında hangileri var? 116 firmanın ismini burada tek tek saymak mümkün değil ama oldukça büyük firmalar var. Bunlar kamuya açıklandığı için isim saymak sorun olmayacaktır. örneğin, Camiş Ambalaj, İşbir Sentetik, Kerevitaş Gıda, Ege Seramik, Oba Makarna, Royal Halı gibi 116 firma bile denetime tabi olmayacaktır. Şunu da vurgulayalım ki, bu firmalardan halka açık olanlar denetime tabidir. Ancak bu 116 firmadan halka açık olmayanların herhangi bir denetim zorunluluğu bulunmamaktadır.

İlk 500 firmadan en düşük ciro yapan firmanın cirosu ise 160.612.078.-TL'dir. Dolayısıyla, 200 milyon net satış hasılatı olağanüstü yüksek bir ölçüttür. Yaklaşık 90.000 anonim şirketten demek ki yalnızca 384'ü denetime tabi olacaktır. Bunlardan halka açık olanlar zaten denetim yaptırmakta idiler. Bu durumda denetim zorunluluğu getirilen firma sayısı 384 firmadan halka açık olanları düştüğümüzde kalan firmalar olacaktır.

Peki bu durumda hangi firmalar denetim yaptırmak zorundadır?

90 bin anonim şirketten halka açık olanlar ve 384 ciro kıstasını sağlayan firmadan halka açık olmayanlar denetime tabi olacaktır. 750 bin limited şirketin ise hiçbir denetimi olmayacaktır. 2 Ekim 2012 tarihinde bazı gazetelerde 'Yeni TTK'dan küçük işletmelere müjde' başlıklı haber yer aldı. Aslında müjde küçük işletmelere değil, ilk 500 firma içindeki firmaları bile kapsamakta. Belki bu başlık borsaya kote işletmeler dışındaki işletmelere müjde olmalıydı.

Sonuç olarak, ilk 500 sanayi firmasından bile 116'sı denetim dışı kalmış olacaktır. Bu aslında şirketlerin lehine bir durum değildir. Küresel bir ekonomide yaşayıp, ekonomilerin ve şirketlerin birbirine bu kadar bağlı olduğu ekonomimizde şirketlerin böylesine kontrolsüz kalması en basit ifadeyle yağmura şemsiyesiz çıkmaktır. Sanırım, dolu, fırtına olmaması için dua etmekten başka çare kalmayacaktır.

 

Not: Değerli okurlarımız, bütün yazılarıma nasıl ulaşabileceğine yönelik sık sık sorular geliyor, bütün yazılarımı Twitter sayfamda paylaştığımı belirteyim.

(https://twitter.com/Ekrem_oncu)