Gazeteport/Thelira 04.11.2013 Tarihli "Grup şirketlerinin tamamına TMS uyarınca finansal tablo oluşturma zorunluluğu getirilmektedir!" Başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 4 Kasım 2013
Ekrem öncü
Grup şirketlerinin tamamına TMS uyarınca finansal tablo oluşturma zorunluluğu getirilmektedir!
Kamu Gözetimi Kurumu grup şirketlerinde yeni bir uygulamaya gitmek istemektedir. Buna göre Kurum;
- TMS'yi uygulayan şirketlerden, başka bir şirket / şirketlerde bağlı ortaklık, iştirak veya iş ortaklığı yatırımı bulunanların bireysel finansal tablo hazırlamalarını ve
- TMS'yi uygulayan şirketlerin bağlı ortaklığı, iş ortaklığı ve iştiraki durumunda bulunan şirketlerin de TMS uyarınca bireysel ve konsolide finansal tablo hazırlamalarını zorunlu hale getirmek istemektedir ve bu konudaki görüşleri değerlendirmeye alacağını duyurmuştur.
Kamu Gözetimi Kurumunun 14/11/2012 tarihli 'Türkiye Muhasebe Standartlarının Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Karar'ı aşağıdaki gibidir:
'1) 660 sayılı KHK'da belirtilen kamu yararını ilgilendiren kuruluşların, 6102 sayılı Kanunun 397 nci maddesi çerçevesinde Bakanlar Kurulu Kararı (BKK) ile bağımsız denetime tabi olacakların ve aynı Kanunun 1534 üncü maddesinin ikinci fıkrasında sayılan şirketlerin münferit ve konsolide finansal tablolarının hazırlanmasında TMS'yi uygulamasına,
2) Yukarıdaki kapsama dâhil olmayanlar için Kurumca bir belirleme yapılıncaya kadar yürürlükteki mevzuatın uygulanmasının devamına, karar verilmiştir' şeklindedir.
Bireysel Finansal Tablo Hazırlanması Hususu
TMS'de yer alan hükümler uyarınca, TMS 28'in 17 inci veya TFRS 10'un 4 üncü Paragrafında öngörülen muafiyetler söz konusu olmadığı sürece, bağlı ortaklık, iştirak veya iş ortaklığı yatırımları bulunan şirketlerin, bağlı ortaklıklarını tam konsolidasyon yöntemine; iştirak ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarını ise özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirdikleri finansal tablolarını hazırlamaları zorunludur. Bununla birlikte, TMS uyarınca, söz konusu şirketlerin yerel mevzuatta bir düzenleme bulunmaması durumunda hazırlayacakları bu finansal tablolara ilave olarak bireysel finansal tablo hazırlama yükümlülüğü bulunmamaktadır.
TMS hükümleri çerçevesinde şirketler kendi isteği veya yerel mevzuat gereği bireysel finansal tablolar sunabilmektedirler.
Bilindiği üzere, 6102 sayılı Kanunun 88 inci maddesinde münferit ve konsolide finansal tabloların uluslararası standartlara uyumlu olacak şekilde Kurum tarafından yayımlanan TMS'ye uygun olarak hazırlanacağı hüküm altına alınmaktadır.
Ayrıca, 6102 sayılı Kanunun 399 uncu maddesinin üçüncü fıkrasının gerekçesinde yer alan aşağıdaki ifadelerden, ana şirketlerin anonim şirket olmalarından kaynaklanan yükümlülüklerinin devam ettiği ve bu itibarla topluluk finansal tablolarının yanı sıra kendi finansal tablolarını da hazırlamakla yükümlü oldukları anlaşılmaktadır:
'Ana şirketin iki şapkası vardır. Birincisi, bir anonim şirket ile bundan doğan yükümüdür. Bu şapkası sebebiyle ana şirket finansal tablolar düzenler ve yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu hazırlar. İkincisi ise ana şirket şapkasıdır. İkinci şapka ona, topluluk finansal tablolarını çıkarmak görevini verir. Birincisi için seçilen denetçi, ayrı bir topluluk denetçisi seçilmemişse ikincisini de denetler…'
Bu kapsamda, 6102 sayılı Kanunla, konsolide finansal tabloların yanı sıra, ana ortaklıkların grupta yer alan diğer şirketlerden bağımsız olarak, sadece kendi finansal bilgilerine yer veren finansal tablolarını da hazırlamalarının amaçlandığı ve ana ortaklık tarafından hazırlanacak bu finansal tabloların da 'münferit finansal tablolar' olarak nitelendirildiği görülmektedir.
TMS Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Kararda, TMS'ye uygun olarak 'bireysel finansal tablolar' ifadesi yerine 6102 sayılı Kanunla aynı şekilde 'münferit finansal tablolar' ifadesi kullanılmıştır. Söz konusu Karar ile yukarıda belirtilen madde hükümlerinden hareketle, 6102 sayılı Kanuna paralel olarak konsolide finansal tablo ya da iştiraklerdeki ve iş ortaklıklarındaki yatırımlarının özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirildiği finansal tabloları sunmak zorunda olan şirketlerin, yapılacak olan düzenlemeyle, bu tablolara ilave olarak bireysel finansal tablolarını da sunmalarını Kamu Gözetimi Kurumu amaçlanmaktadır.
Bağlı Ortaklık, İş Ortaklığı ve İştirak Durumunda Bulunan Şirketlerin Finansal Tablolarının Hazırlanması
Şirketlerin finansal tablolarını hazırlarken uygulayacakları düzenlemelerin kapsamı Kurumun TMS Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Kararı çerçevesinde belirlenmiştir. Bu Karar kapsamında TMS'yi uygulayacak şirketlerin belirlenmesinde esas olarak 23/1/2013 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 'Bağımsız Denetime Tabi Olacak Şirketlerin Belirlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı'yla bağımsız denetime tabi olacak şirketlerdir.
Ancak dikkat edilmelidir ki, bağımsız denetime tabi şirketlerin bağlı ortaklığı, iş ortaklığı veya iştiraki durumunda bulunan ve bağımsız denetime tabi olma şartlarını kendi başlarına taşımayan şirketler, sadece ana ortaklığının BKK kapsamında bağımsız denetime tabi olması nedeniyle münferiden bağımsız denetime tabi olmayacaklar ve bu şirketler finansal tablolarını TMS'ye göre değil yürürlükteki mevzuat uyarınca hazırlamak zorunda olacaklardır.
öte yandan, TFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar Standardı uyarınca konsolide finansal tablolara dâhil olan şirketlerden birinin finansal tablolarının, benzer işlemler ve benzer koşullardaki diğer olaylar için farklı muhasebe politikaları kullanılarak hazırlanmış olması durumunda; grubun muhasebe politikalarıyla uyum sağlayabilmek için, konsolide finansal tabloların hazırlanması sırasında gruba dâhil söz konusu işletmenin finansal tablolarında gerekli düzeltmeler yapılmalıdır. Ayrıca TMS 28 İştiraklerdeki ve İş Ortaklarındaki Yatırımlar Standardı uyarınca özkaynak yönteminin uygulanmasında da benzer hükümler geçerlidir.
Yukarıda yer alan TMS hükümleri dikkate alındığında, TMS Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Karar çerçevesinde finansal tablolarını mevcut düzenlemelere göre hazırlamaya devam edecek olan söz konusu şirketler, konsolide finansal tabloların hazırlanması amacıyla ana ortaklıklarıyla veya yatırımcılarıyla aynı muhasebe politikalarını uygulamak zorunda olduklarından finansal tablolarını yatırımcı işletmenin finansal tablolarıyla, başka bir ifadeyle TMS'ye uygun hale getireceklerdir.
Sonuç itibarıyla Kurum, BKK'ya göre bağımsız denetime tabi olan şirketlerin bağlı ortaklık, iştirak veya iş ortaklığı yatırımı niteliğindeki şirketlerinin de finansal tablolarını TMS'ye göre hazırlamalarını zorunlu hale getirecek şekilde TMS Uygulama Kapsamının Belirlenmesine İlişkin Kararda değişiklik yapılmasının yerinde olacağını düşündüğünü belirterek konu hakkında tarafların görüşünü sormaktadır.
Konu hakkındaki şahsi kanaatimiz, bağımsız denetim kapsamı dışında kalan bağlı ortaklık, iştirak veya iş ortaklığı yatırımı niteliğindeki şirketlerinin de finansal tablolarını TMS'ye göre hazırlamalarının zorunlu hale getirilecek olması, bu firmaların da bağımsız denetime tabi olmaları halinde anlamlı olabilecektir. Bağımsız denetim dışı kalan bu kapsamdaki şirketlere TMS uyarınca finansal tablo hazırlatmak kanaatimce ayrıca bir maliyet doğuracaktır. Zaten bu kapsamdaki şirketlerden TMS uyarınca finansal tablo düzenlemek isteyenlerin önünde bir engel bulunmamaktadır.