Değerli okurlarımız, bilindiği üzere Yeni TTK ile birlikte tüzel kişiler anonim şirketlerde yönetim kurulu üyeliğine seçilebilecek ve limited şirketlerde de müdür olabileceklerdir. Yazımızda seçimin ne zamana kadar yapılması gerektiği ve seçilen şirketler bakımından ne tür sorumluluklar doğabileceği ele alınmıştır.

Yeni TTK'nın, 359'uncu maddesine göre, bir tüzel kişi bir anonim şirketin yönetim kuruluna üye seçildiği takdirde, tüzel kişiyle birlikte, tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen, sadece bir gerçek kişi de tescil ve ilan olunacak ve bu durum şirketin internet sitesinde hemen açıklanacaktır. Tüzel kişi adına da sadece, bu tescil edilmiş kişi toplantılara katılıp oy kullanabilecektir.

6103 sayılı Kanunun 25'inci maddesine göre de, tüzel kişinin temsilcisi olarak üye seçilmiş bulunan gerçek kişinin, Türk Ticaret Kanununun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren (1 Temmuz 2012) üç ay içinde (1 Ekim 2012 tarihine kadar) istifa etmesi, onun yerine tüzel kişinin ya da başkasının seçilmesi gerekir.

Bu itibarla, 6103 sayılı Kanunun 25'inci maddesi gereğince yönetim kurulundan istifa nedeniyle boşalan yönetim kurulu üyeliklerine genel kurulca yeni üyenin seçilmesi veya 6102 sayılı Kanunun üyeliğin boşalmasını düzenleyen 363'üncü maddesi uyarınca yönetim kurulunun kalan üyeleri tarafından atama yapılması mümkün bulunmaktadır.

Ancak, yönetim kurulu üyelerinin tamamı veya çoğunluğu tüzel kişi ortakların temsilcilerinden oluşan anonim şirketlerde, söz konusu üyelerin, yönetim kurulu toplantı nisabı kaybolmayacak şekilde farklı zamanlarda istifa etmeleri ve yerlerine seçilecek üyelerin tescil edilmesi suretiyle Kanuna uyum sağlayabileceklerdir.

Anonim şirketlerde Türk Ticaret Kanununun 363'üncü maddesinin birinci fıkrası uyarınca seçim yapılan durumlarda, anılan Kanunun 359'uncu maddesindeki şartları taşıyan yönetim kurulu üyelerinin seçilmeleri şarttır. Görevdeki yönetim kurulunun görevinin sona ermesinden sonra seçilecek üyelerin, anılan 359'uncu maddedeki şartları taşımaları zorunludur.

Yeni TTK'nın 623'üncü maddesine göre de, limited şirketin müdürlerinden biri bir tüzel kişi olduğu takdirde, bu kişi bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir gerçek kişiyi belirler.

6103 sayılı Kanunun 25'inci maddesine göre, tüm ortakların hep birlikte müdür sıfatıyla şirket işlerini idare ve şirketi temsil ettiği limited şirketlerde de aynı üç aylık süre içinde (1 Ekim 2012 tarihine kadar) Türk Ticaret Kanununun 623'üncü maddesi hükmünün gereği yerine getirilir. Yani, 1 Ekim 2012 tarihine kadar tüzel kişi müdür adına bu görevi yerine getirecek gerçek kişiler de belirlenmek zorundadır.

11 Haziran 2012 tarihli yazımızda konuyu limited şirketler açısından ele almış ve limited şirketlere müdür seçilecek tüzel kişileri uyarmıştık. Yeni TTK ile tüzel kişi ortakların müdür olarak seçilmeleri halinde, bu tüzel kişilik, bu görevi tüzel kişi adına yerine getirecek bir kişiyi belirleyecektir. Burada müdürlük görevi tüzel kişinin olacaktır ve bu görevi gerçek kişi eliyle yürütecektir. Müdür olarak tescil ve ilan edilecek olan tüzel kişilik olacaktır.

Limited şirket müdürünün tüzel kişi olması durumunda, diğer kanunlarla müdürlere yüklenen sorumlulukların uygulaması bakımından sorumlu olan da tüzel kişiliği idare edenler olacaktır. örneğin, 6183 sayılı Kanunun Mükerrer 35'inci maddesine göre, limited şirketin mal varlığından tahsil edilemeyen veya tahsil edilemeyeceği anlaşılan amme alacakları, kanuni temsilcilerin (müdürlerin) mal varlıklarından bu Kanun hükümlerine göre tahsil edilecektir.

Bu durumda 6183 sayılı Kanunun 35'inci maddesindeki sorumluluk ortak olup müdür seçilen tüzel kişiye mi, yoksa ortak olan tüzel kişi adına müdürlük görevini yürüten gerçek kişiye mi ait olacaktır?

Kanaatimizce bu durumda sorumluluk, ortak sıfatını haiz olan ve müdürlük görevini seçtiği gerçek kişi eliyle yürüten tüzel kişi müdüre ait olacaktır ve şirketten tahsil olunamayan kamu alacağının tamamı için müdür sıfatını taşıyan tüzel kişilik sorumlu tutulacaktır.

Sorulması ve cevaplanması gereken oldukça önemli bir diğer soru ise, Vergi Usul Kanunu (VUK) 359 kapsamında işlenecek suçlarda sorumluluk kime ait olacaktır? Hapis cezasının muhatabı kim olacaktır?

Bu durumda kaçakçılık sucu cezaları muhtemeldir ki, vergi inceleme elamanlarınca müdür (kanuni temsilci) sıfatını taşıyan tüzel kişilik adına bu görevi yürüten gerçek kişiye kesilecektir. Ancak, müdür sıfatını haiz olan tüzel kişiliği idare edenler de işlenen fiilden sorumlu tutulabilecektir. Bu durum anonim şirketlerin yönetim kuruluna seçilen tüzel kişiler için de geçerli olacaktır. Yönetim kurulu üyesi olan ve kanuni temsilci sıfatını taşıyan şirketin idarecileri de kaçakçılık suçuyla karşı karşıya kalabilecektir. Yani bir diğer şirkete müdür seçilen ya da yönetim kurulu üyesi seçilen şirketin ya da tüzel kişiliğin idarecileri de kaçakçılık suçuyla karşı karşıya kalabileceklerdir.

1 Ekim 2012 tarihine kadar anonim şirketlere yönetim kurulu üyesi seçilecek tüzel kişilerin seçilmeleri gerekmektedir. Limited şirketlere müdür olarak seçilecek tüzel kişilerde aynı tarihe kadar seçilmelidir. Tüzel kişilik adına anonim şirkette yönetim kurulu üyesi olan ve limited şirketlerde de müdür olan gerçek kişilerin istifa etmeleri gerekmektedir. Bu seçim 6103 sayılı Kanunun 25'inci maddesi hükmü gereğidir. Ancak yönetim kurulu üyesi ya da müdür olarak seçilecek şirketler bilmelidir ki, 6183 sayılı Kanunla limited şirketler için ve Vergi Usul Kanunu ile kanuni temsilciler için getirilen sorumluluklarla karşı karşıya kalabileceklerdir.