Gazeteport/Thelira 05.06.2013 Tarihli "Yıllara sari iş yapanların bağımsız denetimi" Başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 5 Haziran 2013
Ekrem öncü
Yıllara sari iş yapanların bağımsız denetimi
Değerli okurlarımız bilindiği üzere bağımsız denetime tabi firmaların belirlendiği Bakanlar Kurulu Kararının 3. maddesine göre, tek başına veya bağlı ortaklıkları ve iştirakleriyle birlikte aşağıdaki üç ölçütten ikisini sağlayan şirketler (şirketten kasıt Yeni TTK'da düzenlenen sermaye şirketleri olup, anonim limited ayrımı bulunmamaktadır) bağımsız denetime tabi tutulacaktır. Bu şartlar,
- Aktif toplamı 150 milyon ve üstü Türk lirası,
- Yıllık net satış hasılatı 200 milyon ve üstü Türk lirası,
- çalışan sayısı 500 ve üstü.
Bağımsız denetime tabi olmak için bu üç şarttan ikisinin şirketler tarafından aşılmış olması gerekecektir. Ancak firmaların bağlı ortaklık ve iştirakleri olması halinde yukarıdaki kriterler birlikte değerlendirilecektir.
Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerinde yukarıda yer alan kriterler nasıl hesaplanacaktır?
Bu sorunun cevabı Kamu Gözetimi Kurumunca da verilmiştir. Buna göre, diğer hususlara ilaveten, birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat ve onarma işlerini üstlenen şirketler açısından aktif toplamı ve yıllık net satış hasılatı aşağıdaki gibi tespit edilecektir.
- Aktif toplamının hesabında, Tekdüzen Hesap Planında yer alan '170-177 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri' hesapları dikkate alınmaz. Bu oldukça açık bir düzenlemedir. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri aktif toplamının hesabında dikkate alınmayacaktır.
- Yıllık net satış hasılatının hesabında, Tekdüzen Hesap Planında yer alan '350-358 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakediş Bedelleri' hesaplarına sadece ilgili dönemde kaydedilen tutarlar yıllık net satış hasılatına eklenir. Burada vergilendirme mantığıyla yaklaşmamak gerekecektir. İlgili dönemdeki hak ediş bedelleri yıllık net satış hasılatının hesabında dikkate alınacaktır. Yıllık ne satış hasılatından ne anlaşılması gerektiğini ise daha önceki yazılarımda ele almıştım.
- İşin bitiminde Tekdüzen Hesap Planında yer alan 350-358 nolu hesaplardan ilgili dönem gelir tablosuna aktarılan kısımlar yıllık net satış hasılatının hesabında dikkate alınmaz. Yani iş bittiğinde önceki dönemlerde alınan hakedişler o dönemlerin yıllık net satış hasılatı içinde kabul edildiği için tekrardan işin bittiği yılın net satış hasılatı hesabına girmeyecektir.
Bu uygulama yıllara sari iş yapanların bağımsız denetime tabi olmaları bakımından lehe mi alehe mi bir uygulama mıdır?
Bu uygulama yıllara sari iş yapanların lehine bir uygulama olacaktır. örneğin, 3 yıl sürecek olan bir yıllara sari işin hakediş toplamı 300 milyon TL ise, bu hasılat işin bittiği yılın geliri olarak kabul edilecek olsa idi satış hasılatı boyutuyla 200 milyon TL'lik had aşılmış sayılacak idi. Halbuki, örneğin her yıl 100 milyon TL hakediş alındığı kabul edilecek olur ise yıllık net satış hasılatı ölçütü üç yıl boyunca da aşılmamış olunacaktır. Yıllara sari iş yapan firmalar bakımından da olması gereken uygulama hakedişin elde edildiği yılın satış hasılatı sayılmasıdır. Diğer türlü, büyük bir yıllara sari iş yapan firma sonrasında bu çapta işler almayabilir.
Vurgulayalım ki, daha önceki yazılarımda da ele aldığım üzere bir yıl ölçülerin aşılmış olması izleyen yıldan itibaren bağımsız denetime tabi olunacağı anlamına gelmemektedir. İki yıl üst üste üç ölçütten ikisinin aşılmış olması gerekmektedir. İki yıl üst üste en az iki haddin altına düşülmesi halinde ikinci dönem sonunda bağımsız denetimden çıkılacağı gibi, en az iki haddin % 20'den fazla o yıl için düşüş göstermesi durumunda da izleyen yıldan itibaren bağımsız denetim kapsamından çıkılacaktır.