Elektronik defter konusu 13.12.2011 tarih ve 28141 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan '1 numaralı Elektronik Defter Genel Tebliği ' ile ve elektronik fatura konusu ise 05.03.2010 tarih ve 27512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 397 seri numaralı V.U.K genel tebliği ile açıklığa kavuşturulmuştu. 14.12.2012 tarih ve 28497 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan 421 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile de, elektronik defter tutma ve elektronik fatura kullanmaya ilişkin açıklamalara yer verilmişti. Buna göre,
 
1- 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar,
 
2- 4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenler,
 
3- 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar,
 
4- 4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. 

1 ve 2 numarada yer alan mükelleflerin elektronik defter tutması ve elektronik fatura kullanması zorunludur. Bu mükellefler bakımından herhangi bir kriter bulunmamaktadır.

 
3 ve 4 numaralı fıkralarda bulunan mükelleflerde ise ciro kriteri bulunmaktadır. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar başkaca bir kriter aranmaksızın elektronik defter ve fatura kullanacaklardır.

 
4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar da elektronik defter ve fatura kullanmak mecburiyetindedirler.
 
421 Numaralı VUK Genel Tebliği veya 397 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında elektronik fatura uygulamasından yararlanan mükelleflerin birbirlerine yapmış oldukları mal teslimi veya hizmet ifaları için elektronik fatura düzenlemeleri zorunludur. Diğer mükellefler için ise kağıt fatura düzenleyebileceklerdir.
 
421 Nolu Tebliğ kapsamındaki mükelleflerden mal veya hizmet alan ve belirlenen hadlerin altında kalan mükelleflerin de istemeleri halinde elektronik defter ve elektronik fatura uygulamalarından yararlanabileceklerdir.

421 Nolu VUK Genel Tebliğinde değişiklik yapacak olan Tebliğ Taslağı Gelir İdaresinin internet sitesine konulmuştur. Tebliğ Taslağına göre de, yukarıda saydığımız mükelleflere ek olarak aşağıdaki mükelleflere de elektronik defter tutma ve elektronik fatura uygulamasına dâhil olma zorunluluğu getirilmektedir.

421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile zorunluluk getirilen mükelleflere ilave olarak; 
a) 2013 takvim yılı brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere,

b) 421 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin yayım tarihinden sonra 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununa göre madeni yağ lisansı alanlar ile 4760 Sayılı öTV Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, ithal ve inşa eden mükelleflere; 

01/01/2016 tarihine kadar elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

Ayrıca, bu tebliğin yayım tarihinden sonra, 5015 Sayılı Petrol Piyasası Kanununa göre madeni yağ lisansı alanlar ile 4760 Sayılı öTV Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, ithal ve inşa etmeye başlayan mükelleflere ve 2013 takvim yılını izleyen yıllarda brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükelleflere, lisans aldıkları, mükellefiyet tesis ettirdikleri veya 10 Milyon brüt satış hasılatına ulaştıkları tarihten itibaren hazırlık süresi üç (3) aydan az olmamak üzere izleyen takvim yılının başından itibaren elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

örnek: Bu Tebliğ kapsamında mükellefler, içinde bulundukları takvim yılının 1 Ekim tarihine kadar yukarıdaki şartlardan herhangi birini taşıması halinde, izleyen takvim yılının başından itibaren, 1 Ekim tarihinden sonra yukarıdaki şartlardan herhangi birini taşıması halinde ise izleyen ikinci takvim yılının başından itibaren e-Fatura ve e-Defter Uygulamalarına geçmek zorundadırlar.

Bu Tebliğ kapsamında, 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının elektronik fatura uygulamasından yararlanma ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Bu Tebliğ Taslağı düzenlemesi ile 2013 yılı brüt satış hasılatı 10.000.000.-TL'yi aşan mükelleflerin 01.01.2016 tarihine kadar elektronik defter ve elektronik fatura kullanmaları zorunlu hale getirilmektedir. 421 Nolu VUK Tebliğinde 2011 cirosuna bakılırken '4760 sayılı özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden 2011 takvim yılında mal alan mükelleflerden 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar' şeklinde düzenleme yapılmıştı. Halbu ki bu Tebliğ Taslağında 4760 sayılı Kanuna atıf yapılmamaktadır. Yeni kriter, 2013 yılı brüt satış hasılatının 10.000.000.-TL'yi aşmasıdır.

Kanaatimizce bu daha doğru bir kriter olmuştur. 421 Nolu Tebliğde 4760 sayılı öTV Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları imal, inşa veya ithal edenlerden alım yapılması kriteri nedeniyle çiklet alan dahi E-Defter, E-Faturaya girecek diye eleştiriler yapılmakta idi. Halbu ki bu durum, 421 Nolu Tebliğ ile E-Defter, E-Fatura uygulaması getirilirken 10.000.000.-TL kriterini aşanların kapsama girmesinin amaçlanmasından kaynaklanmakta idi. Nitekim, GİB'in sayfasında yer alan Tebliğ Taslağı ile doğrudan brüt satış hasılatına atıfta bulunularak çiklet alan dahi kapsama giriyor eleştirisi de ortadan kaldırılmış oldu. Günümüz koşullarında bir an önce E-Defter, E-Fatura uygulamasına geçilmesi bir zorunluluktur. Böylelikle Gelir İdaresi mükelleflerin bilgilerine daha fazla hâkim olacak ve sıkıntılı mükellefleri daha kolay tesbit ederek incelemeye alabilecektir.