Gazeteport/Thelira 12.05.2014 Tarihli "Anonim şirketlerde yönetim kurulları hangi hallerde yetki devrinde bulunamayacaktır?" başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 12 Mayıs 2014
Ekrem öncü
Anonim şirketlerde yönetim kurulları hangi hallerde yetki devrinde bulunamayacaktır?
Değerli okurlarımız daha önceki yazılarımızda anonim şirketlerde yönetim kurullarının yetki devrinin mümkün olup olmadığını ele almıştık. Bugünkü yazımızın konusunu ise esas olarak hangi hallerde yetki devrinin mümkün olamayacağı meselesi oluşturacaktır.
öncelikle yetki devrinin hangi hallerde olabileceğini kısaca ele alalım. Yeni TTK'nın 365'inci maddesinde düzenlendiği üzere, anonim şirket, yönetim kurulu tarafından yönetilecek ve temsil edilecektir. Bu düzenleme, Eski TTK'nın 317'nci maddesi düzenlemesinde olduğu gibidir. Yeni TTK'nın 365'inci maddesiyle getirilen yenilik ise, kanundaki istisnai hükümlerin saklı olduğu düzenlemesidir.
Kanuni istisnaların başında Yeni TTK'nın 367'nci maddesinin birinci fıkrası gelmektedir. Bu düzenleme uyarınca, yönetim kurulu esas sözleşmeye konulacak bir hükümle, düzenleyeceği bir iç yönergeye göre, yönetimi, kısmen veya tamamen bir veya birkaç yönetim kurulu üyesine veya üçüncü kişiye devretmeye yetkili kılınabilir. Ancak, hemen vurgulanmalıdır ki, genel kurul kararı yönetimin devri için yeterli olmayacak, bu konuda esas sözleşmede hüküm bulunacaktır. Aksi türlü yönetimin devri mümkün olmayacaktır.
367'nci madde hükmü uyarınca devredilen yönetim yetkisi olup, bu madde düzenlemesi temsil yetkisinin devrini kapsamamaktadır. Yani yönetim yetkisinin devri ile temsil yetkisinin devri birbirinden ayrılmıştır. Temsil yetkisinin devri ise, 370'inci maddenin ikinci fıkrasında düzenlenmiştir.
Diğer bir istisnai durum olan temsil yetkisinin devri ise, Yeni TTK'nın 370'nci maddesinin ikinci fıkrası ile düzenlenmiştir. Söz konusu düzenleme uyarınca, yönetim kurulu, temsil yetkisini bir veya daha fazla murahhas üyeye veya müdür olarak üçüncü kişilere devredebilir. Bu halde, en az bir yönetim kurulu üyesinin temsil yetkisini haiz olması şarttır.
Ancak vurgulayalım ki, yetki devri için esas sözleşmede düzenleme bulunması bir ön koşul olmakla birlikte ayrıca yönetim kurulu tarafından da karar alınmış olması gerekmektedir. Yetki devri için notere gidildiğinde esas sözleşme ile birlikte yetki devrine ilişkin yönetim kurulu kararı da istenecektir.
370'inci maddenin ilk fıkrasına göre ise, esas sözleşmede aksi öngörülmemiş veya yönetim kurulu tek kişiden oluşmuyorsa temsil yetkisi çift imza ile kullanılmak üzere yönetim kuruluna aittir.
Bu düzenlemeler uyarınca, tek kişilik yönetim kurulunda temsil yetkisinin devri mümkün olmayacaktır. çünkü en az bir yönetim kurulu üyesi temsil yetkisini haiz olmak zorundadır. Ancak, birden fazla yönetim kurulu üyesi bulunması durumunda yönetim kurulu üyelerinden birinde temsil yetkisi bulunmak koşuluyla temsil yetkisinin devri mümkün olabilecektir.
Tasfiyeye girmiş şirketlerde tasfiye memurları da tasfiyeye ilişkin yönetim ve temsil hak ve yetkilerini kullandıklarından, söz konusu yetkileri ve hakları düzenleyen hükümler de istisnalar kapsamındadır.
Yeni TTK'nın 375'inci maddesi yönetim kurulunun devredilemez ve vazgeçilemez görev ve yetkilerini düzenlemektedir. Maddede sayılan hallerde yönetim kurulu görev ve yetkilerini devredemeyecektir. Yani, 365'inci madde (kanundaki istisnai hükümlerin saklı olduğu) düzenlemesi 375'inci madde düzenlemesi ile bağlantılı olduğundan, 375'nci maddede sayılan hallerde devir mümkün olmayacaktır. Bu haller aşağıda sayılmıştır.
Yönetim kurulunun devredilemez ve vazgeçilemez görev ve yetkileri şunlardır:
1) Şirketin üst düzeyde yönetimi ve bunlarla ilgili talimatların verilmesi.
2) Şirket yönetim teşkilatının belirlenmesi.
3) Muhasebe, finans denetimi ve şirketin yönetiminin gerektirdiği ölçüde, finansal planlama için gerekli düzenin kurulması.
4) Müdürlerin ve aynı işleve sahip kişiler ile imza yetkisini haiz bulunanların atanmaları ve görevden alınmaları.
5) Yönetimle görevli kişilerin, özellikle kanunlara, esas sözleşmeye, iç yönergelere ve yönetim kurulunun yazılı talimatlarına uygun hareket edip etmediklerinin üst gözetimi.
6) Pay, yönetim kurulu karar ve genel kurul toplantı ve müzakere defterlerinin tutulması, yıllık faaliyet raporunun ve kurumsal yönetim açıklamasının düzenlenmesi ve genel kurula sunulması, genel kurul toplantılarının hazırlanması ve genel kurul kararlarının yürütülmesi.
7) Borca batıklık durumunun varlığında mahkemeye bildirimde bulunulması.
İster 367'inci madde uyarınca yönetim yetkisi devredilsin ister 370'inci madde uyarınca temsil yetkisi devredilsin yukarıda sayılan 7 başlıkla ilgili olarak herhangi bir devir yapılamayacaktır. Bu kanunun 375'inci maddesinin emridir.