Ekrem öncü    

 

Soru ve cevaplarıyla nakdi sermaye artırımı

 

Değerli okurlarımız, 6637 sayılı Kanun'un 8 inci maddesiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 10. maddesinde değişiklik yapılarak, sermaye şirketlerinin nakit sermaye artırımları teşvik edilmektedir. Şirketlerin borç yerine öz kaynak kullanımı özendiren bu düzenlemeyle; sermaye şirketlerinin ödenmiş veya çıkarılmış sermaye tutarlarındaki nakdi sermaye artışları veya yeni kurulan sermaye şirketlerinde ödenmiş sermayenin nakit olarak karşılanan kısmı üzerinden TCMB tarafından açıklanan ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı dikkate alınarak, ilgili hesap döneminin sonuna kadar hesaplanan tutarın %50'sinin ilgili hesap dönemine ait kurumlar vergisi matrahından indirilmesine olanak sağlanmaktadır.

 

Düzenleme 1 Temuz 2015 tarihinde yürürlüğe girmiş olup yazımızda soru cevap şeklinde ve örnekler yardımıyla ele alınmıştır.

 

SORU 1: İndirimden Kimler Yararlanacak Kimler Yararlanamayacaktır?

 

İndirimden, yalnızca kurumlar vergisi mükelleflerinden sermaye şirketleri olan anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler yaralanacak, bunlar dışında kalan kurumlar vergisi mükellefleri (Kooperatifler, dernek ve vakıf iktisadi işletmeleri) ile gerçek kişiler yararlanamayacaktır. Kamu iktisadi teşebbüsleri ile finans, bankacılık ve sigorta sektöründe faaliyet gösteren kurumlar bu indirimden yararlanamayacaktır.

 

SORU 2: Hangi Sermaye Artırımları İçin İndirim Hesaplanabilecektir?

 

Kanun düzenlemesi uyarınca sadece ilgili hesap döneminde nakit olarak ödemesi yapılmış sermaye üzerinden indirim hesaplanabilecektir. 

 

Kanun yalnızca nakdi sermaye artırımı için indirim hakkı tanımaktadır. Ayni sermaye artırımı yapılması durumunda bu indirimden yararlanmak mümkün değildir. örneğin, şahsına ait gayrimenkulü olan bir anonim ya da limited şirket ortağı bu gayrimenkulü satıp parasını şirkete sermaye olarak koyar ise sermaye artışından yararlanabilecek iken, bu gayrimenkulü şirkete ayni sermaye olarak koymak ister ise indirimden yararlanamayacaktır.

 

SORU 3: Ne zamandan itibaren nakdi sermaye artırımları için İndirim Hesaplanabilecektir?

 

Kanun 1 Temmuz 2015 tarihinde yürürlüğe gireceğinden bu tarihten sonraki nakdi sermaye artışları için indirim hakkı uygulanabilecektir. Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce (1 Temmuz 2015 öncesi) yapılan nakit sermaye artışlarına ise indirim hakkı uygulanmayacaktır.

 

SORU 4: İndirim, Yalnızca Nakdi Sermayenin Artırıldığı yıl İçin mi yoksa sürekli mi Uygulanacaktır?

 

Bu indirimden, sermaye artırımına ilişkin kararın veya ilk kuruluş aşamasında ana sözleşmenin tescil edildiği hesap döneminden itibaren başlamak üzere izleyen her bir dönem için ayrı ayrı yararlanılır. Sonraki dönemlerde sermaye azaltımı yapılması hâlinde azaltılan sermaye tutarı indirim hesaplamasında dikkate alınmaz.

 

Bu bent hükümlerine göre hesaplanacak indirim tutarı, nakdi sermayenin ödendiği ay kesri tam ay sayılmak suretiyle hesap döneminin kalan ay süresi kadar hesaplanır.

 

örneğin, bir anonim ya da limited şirketin ortağı nakdi sermaye artışına gidiyor ya da yeni şirket kuruyor ise ve bu işlem 10 Ağustos 2015 tarihinde tescil ediliyor ise 2015 yılı için Ağustos dahil 5 aylık hesaplama yapılacaktır. 2016 ve izleyen yıllarda ise sürekli indirim uygulamak mümkün olacaktır. İndirim uygulamanın istisnası ise sermaye azaltımıdır. Sermaye azaltımına gidilmesi durumunda ise azaltılan sermayeye isabet eden tutar üzerinden indirim hesaplanamayacaktır. 

 

Sermaye azaltımı yapılması halinde önceki konulan sermayenin mi, yoksa sonradan yapılan nakdi sermaye artışının mı azaltıldığı konusu ise kanunda net değildir.

 

SORU 5: İndirimin Hesaplanmasında Hangi Faiz Oranı Esas alınacaktır?

 

Nakit olarak artırılan sermaye üzerinden Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından indirimden yararlanılan yıl için en son açıklanan 'Bankalarca açılan TL cinsinden ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranı' dikkate alınacaktır.

 

SORU 6: İndirim Oranı Nasıl Hesaplanacaktır?

 

Yukarıda açıkladığımız faiz oranı dikkate alınarak nakdi sermaye artışı üzerinden hesaplama yapılacaktır. Konuyu bir örnekle açıklayacak olursak, AB şirketinin ortaklarının 10 Ağustos 2015 tarihinde 2.000.000 TL nakdi sermaye artırımı yaptığını ve bu tarihde tescil edildiğini kabul edelim. TCMB tarafından en son açıklanan ticari kredilere uygulanan ağırlıklı yıllık ortalama faiz oranının ise % 15 olduğunu varsayalım.

 

Buna göre, Kurumlar Vergisi Matrahından indirilecek tutar aşağıdaki şekilde hesaplanacaktır.

 

İndirilecek Tutar (Yıllık)= Nakden Artırılan Sermaye Tutarı x TCMB Faiz Oranı x Süre (Ay) x İndirim oranı

= 2.000.000 x 0,15 x 0,50

=  150.000 TL

 

örneğimizdeki AB şirketi Ağustos ayında sermaye artırımı yaptığı için 2015 yılı için gider yazabileceği kıst dönem hesaplaması aşağıdaki şekilde olacaktır.

 

(150.000/12 ay) x 5 ay = 62.500 TL

Bu tutarın kurumlar vergisine net etkisi ise 62.500 x 0,20= 12.500 TL olacaktır. 2016 yılında etkisi ise 150.000 x 0,20=30.000 TL olacaktır.

 

SORU 7: İlgili Yılda Şirket Zarar Etti ise ya da Kazanç Düşük Kaldı İse izleyen yıllarda indirimden yararlanmak mümkün müdür?

 

Fiilen ilgili yıl kurum kazancından indirim konusu yapılamayan indirim tutarını sonraki yıla devretmek mümkündür. Yukarıdaki örnekte 2015 yılında kazanç çıkmamış olur ise 62.500 TL'lik tutar 2016 yılında kazanç çıkması halinde indirim konusu yapılabilecektir. İzleyen yıllarda örneğin 7 yıl boyunca zarar çıktı ise ve 7 yıl boyunca hesaplanan tutar indirim konusu yapılamadı ise ve 8'inci yıl kar çıktı ise kanaatimize göre 8'inci yılda da indirim konusu yapmak mümkün olmalıdır.  Bilindiği üzere vergide zamanaşımı 5 yıldır. Konu hakkında idare muhtemeldir ki tebliğ düzenlemesi ile açıklama yapacaktır. Ancak kanunda sınırlama olmayan bir konuda tebliğle düzenleme yapılarak 5 yıl sınırlama yapılması çok da hukuki olmayacaktır.

  

SORU 8: Kurumlar Vergisi Kanununa Göre Yapılan Birleşme, Devir ve Bölünmeler Nedeniyle Yapılan sermaye Artırımları İçin İndirim Uygulamak Mümkün müdür?

 

Bu bendin uygulanmasında sermaye şirketlerine nakit dışındaki varlık devirlerinden kaynaklananlar dâhil olmak üzere, sermaye şirketlerinin birleşme, devir ve bölünme işlemlerine taraf olmalarından veya bilançoda yer alan öz sermaye kalemlerinin sermayeye eklenmesinden kaynaklanan sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla bu tür durumlarda indirimden yararlanmak mümkün değildir.

 

SORU 9: Ortaklar Borç Alarak Nakdi Sermaye Artırımı Yaparak İndirimden Yararlanabilirler mi?

 

Ortaklar veya ortaklarla ilişkili olan kişilerce kredi kullanılmak veya borç alınmak suretiyle gerçekleştirilen sermaye artırımları, indirim hesaplamasında dikkate alınmayacaktır. Dolayısıyla bu tür durumlarda indirimden yararlanmak mümkün değildir.

 

SORU 10: Ortaklar Şirketten Olan Alacaklarını Sermayeye Ekleyecek Olurlar ise İndirim Hakkından Yararlanabilecekler Midir?

 

Uygulamada en sık karşılaşılan durumlardan biri şirket ortaklarının şirketten olan alacaklarını sermaye olarak şirkete koymasıdır. Şirket ortağı şirketten olan alacağını sermaye olarak şirkete koyacak olur ise bunun indirimden yararlanıp yararlanmayacağına ilişkin kanunda düzenlemeye yer verilmemiştir. Kanunun getiriliş amacı her ne kadar şirkete nakit girişini sağlamak ise de şirketin ortağına borcunu ödemesi de şirketten nakit çıkışı demektir. Her ner kadar, kanunda bu konuya yer verilmemiş ise de, muhtemeldir ki çıkacak tebliğde konu açıklığa kavuşturulacaktır. Kanaatimize göre, şirket ortağı şirkete nakit olarak borç vermiş ise alacağından vazgeçerek sermaye artırımına gitmek ister ise de bu indirimden yararlanabilmelidir. Aksi türlü şirket ortağı şirkete verdiği borcu şirketten çekecek ve aldığı nakdi de sermaye olarak şirkete koyabilecektir. Bu nedenle de şirket ortağının şirkete verdiği nakdi borçlardan kaynaklı olarak bir sermaye artırımına gidilmesi halinde bu indirimden yararlanılmalıdır.

 

SORU 11: %50 İndirim Oranını Bütün Şirketler Uygulayabilecek midir?

 

Bakanlar Kurulu, %50 indirim oranını, şirketlerin aktif büyüklüğü, çalışan personel sayısı, yıllık net satış hasılatı, sermayenin kullanıldığı yere göre farklılaştırabilecek yetkiye sahiptir. Kanunla getirilen indirim hakkının kötüye kullanılmasını engellemek için artırılacak olan nakit sermaye ile üretim yapmak yerine, spekülatif kazanç elde eden veya faiz, kar payı, kira geliri elde etmek için kullanan işletmelere düşük indirim oranı uygulanabilecektir.

 

SORU 12: Nakdi Sermaye Artırımı Yaparak Bu Düzenlemeden Yararlanmak Mantıklı Mıdır?

 

Bu kanuni düzenleme ile amaçlanan şirketlerin sermaye yapılarının güçlendirilerek şirketlere nakdi sermaye girişi teşvik edilmektedir. Ancak bilindiği üzere paranın getirisi faizdir.

 

örneğimizde, bir AB şirketinin ortağı 2.000.000 TL sermaye artırımına gittiğinde 150.000 TL Kurumlar Vergisi matrahından indirim hakkı kazanmaktadır. 150.000 TL indirim nedeniyle ödenmeyecek vergi tutarı ise 30.000 TL'dir. AB şirketinin ortağı bu parayı şahsi hesabında tutsa idi elde edeceği faiz tutarı da 300.000 TL olacak idi. Bunun üzerinden %15 stopaj yapıldığını ve başka da kesinti olmadığını kabul edecek olur isek elde edilecek net tutar yaklaşık 265.000 TL olacaktır. Bu tutar tevkifata tabi tutulduğu için beyana da tabi olmayacaktır.

 

örneğimize göre paranın mevduatta değerlendirilmesi daha mantıklı gözükmekle birlikte şirkete konulacak 2.000.000 TL sermaye ile daha fazla kazanç elde etme imkanı doğabilir ve bu durumda da karlı çıkılabilir. Ancak, hangi durumda daha fazla kazanç elde edileceği şirkete konulacak sermayenin etkin kullanılması ile ilgilidir.