Sermaye Piyasası Kanunu'nda yeni bir kavram "Kitle Fonlaması"

7061 sayılı Kanunla 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’na “Kitle Fonlaması Platformları” düzenlemesi eklenmiştir. 7061 sayılı Kanunun 107, 108, 109, 110 ve 111’inci maddeleri ile 6362 sayılı Kanunun 3, 4, 16 ve 99’uncu maddelerinde değişiklik yapılmış ve 35’inci maddeden sonra gelmek üzere de 35/A maddesi eklenmiştir. Söz konusu değişiklikler ve ilave 05.12.2017 tarihi itibariyle yürürlüğe girmiştir.

Kanundaki tanımıyla kitle fonlaması, “bir projenin veya girişim şirketinin ihtiyaç duyduğu fonu sağlamak amacıyla Kurul tarafından belirlenen esaslar dâhilinde bu Kanunun yatırımcı tazminine ilişkin hükümlerine tabi olmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplanmasını” ifade etmektedir.

6362 sayılı Kanuna eklenen 35/A maddesi ise “kitle fonlama platformları”nı düzenlemiştir ve bu düzenleme aşağıdaki şekildedir.

“Kitle fonlama platformları

MADDE 35/A- (1) Kitle fonlama platformları, kitle fonlamasına aracılık eden ve elektronik ortamda hizmet veren kuruluşlardır.

(2) Kitle fonlama platformlarının kurulabilmesi ve faaliyete başlaması için Kuruldan izin alınması zorunludur. Bu platformların kuruluşlarına, ortaklarına, pay devirlerine, çalışanlarına, her bir fon sağlayıcısı tarafından yatırılabilecek veya proje sahipleri ile girişim şirketleri tarafından toplanabilecek paranın azami limitine ve faaliyetleri sırasında uymaları gereken diğer ilke ve esaslar ile toplanan fonların ilan edilen amacına uygun olarak kullanıldığının kontrolü ve denetimine ilişkin esaslar Kurul tarafından belirlenir.

(3) Kitle fonlama platformlarının hukuka aykırı faaliyet ve işlemlerinde uygulanacak tedbirler için bu Kanunun 96 ncı madde hükümleri kıyasen uygulanır.

(4) Kitle fonlaması ve buna bağlı yapılan işlemler ile kitle fonlama platformları bu Kanunun 37 nci ve 38 inci maddesi kapsamında değerlendirilmez. Bu faaliyetler bu Kanunun borsalar, piyasa işleticileri ve teşkilatlanmış diğer pazar yerleri ile ilgili hükümlerine tabi değildir.

(5) Kitle fonlaması platformları ve kitle fonlaması suretiyle halktan para toplayan kişiler ile bunlara fon sağlayanlar arasındaki ilişkiler genel hükümlere tabidir.”

Düzenleme uyarınca SPK’nun 96’ncı maddesinde yer alan “sermaye piyasası kurumlarının hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerinde uygulanacak tedbirler” düzenlemesi kitle fonlama platformları için de geçerli olacaktır. Diğer yandan kitle fonlama platformları 6362 sayılı SPK’nun 37 ve 38’inci maddelerinde yer verilen “yatırım hizmetleri ve faaliyetleri ile yan hizmetler” olarak kabul edilmemektedir.

Kitle fonlaması platformlarının mevzuata ilave edilmesi ile 6362 sayılı Kanunda da gerekli maddelere ilaveler yapılmıştır. Örneğin, 3’üncü maddede yer alan halka açık ortaklık ve ihraççı tanımı değişmiştir.

Buna göre halka açık ortaklık ve ihraççı tanımı aşağıdaki şekilde yapılmıştır.

Halka açık ortaklık: Kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere, payları halka arz edilmiş olan veya halka arz edilmiş sayılan anonim ortaklıkları,

İhraççı: Kitle fonlaması platformları aracılığıyla para toplayanlar hariç olmak üzere, sermaye piyasası araçlarını ihraç eden, ihraç etmek üzere Kurula başvuruda bulunan veya sermaye piyasası araçları halka arz edilen tüzel kişileri ve bu Kanuna tabi yatırım fonlarını,

İfade etmektedir.

Ayrıca 6362 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasına aşağıdaki cümle eklenerek kitle fonlaması suretiyle halktan para toplanması Kurulun iznine tabi kılınmıştır.

“Diğer kanunların yardım ve bağış toplanmasına ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla kitle fonlaması suretiyle halktan para toplanması, Kurulca faaliyet izni verilen kitle fonlama platformları aracılığıyla gerçekleştirilir ve bu Kanunun izahname ya da ihraç belgesi hazırlama yükümlüğüne ilişkin hükümlerine tabi değildir.”

6362 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinin birinci fıkrasının birinci cümlesi, “Payları borsada işlem gören ortaklıklar ile kitle fonlaması suretiyle halktan para toplayan ortaklıklar hariç olmak üzere pay sahibi sayısı beş yüzü aşan anonim ortaklıkların payları halka arz olunmuş sayılır” şeklinde değiştirilerek kitle fonlaması suretiyle halktan para toplayan anonim ortaklıkların payları halka arz olunmuş olarak kabul edilmemiştir.

6362 sayılı Kanunun 99 uncu maddesine dördüncü fıkra eklenerek, Kuruldan izin alınmaksızın kitle fonlama platformları aracılığıyla halktan para toplandığına veya Türkiye’de yerleşik kişilere yönelik olarak internet aracılığıyla yurt dışında kaldıraçlı işlem ve kaldıraçlı işlemlerle aynı hükümlere tabi olduğu belirlenen türev araç işlemleri yaptırıldığına ilişkin bilgi edinilmesi halinde, Kurulun başvurusu üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun, ilgili internet sitesine erişimi engelleyeceği düzenlemesine yer verilmiştir.

7061 sayılı Kanunla 6362 sayılı Kanuna yeni bir kavram dahil olmuştur. Bilindiği gibi SPK kapsamına özel düzenleme ile giren anonim ortaklıklar yanında ortaklık sayısı 500’ü geçen ortaklıklar veya kooperatifler girmektedir. Bu düzenleme ile kitle fonlamasında herhangi bir ortaklıktan söz edilmemekte, bir proje veya girişim şirketinin fon ihtiyacı nedeni ile fon toplanmasından bahsedilmektedir. Sermaye Piyasası Kurumu bu yasal değişiklik sonrası ikincil mevzuatı düzenleyecektir. Çıkarılacak olan ikincil düzenleme ile konu daha fazla açıklığa kavuşacaktır.