Gazeteport/Thelira 10.09.2012 Tarihli "Vergi iadesi sisteminde devletin faiz ödemesine ilişkin getirilen yenilik nedir?" Başlıklı Ekrem Öncü Köşe Yazısı
- 10 Eylül 2012
Ekrem öncü
Vergi iadesi sisteminde devletin faiz ödemesine ilişkin getirilen yenilik nedir?
15/6/2012 tarihli Resmî Gazete'de yayımlanan 31/5/2012 tarihli ve 6322 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun (VUK) 112'nci maddesinde değişikliğe gidilmiştir. Bu değişiklik ile devletin fazla ve yersiz olarak tahsil ettiği vergiler ile vergi kanunları uyarınca iade edilmesi gereken vergilerin iadesinde devletin ödemesi gereken faiz uygulaması farklılaştırılmıştır.
Vergi Usul Kanununun 112'nci maddesinde yapılan değişiklik nedir?
213 sayılı Kanunun 112'nci maddesinin dördüncü fıkrasında yer alan,
'-Fazla veya yersiz olarak tahsil edilen veya
-vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin,
ilgili mevzuatı gereğince mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz, düzeltme yetkisi ve reddiyat başlıklı 120'nci madde hükümlerine göre red ve iadesi gereken vergi ile birlikte mükellefe ödenir.' hükmü, 6322 sayılı Kanunun 14'üncü maddesi ile aşağıdaki şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergiler,
fazla veya yersiz tahsilâtın mükelleften kaynaklanması halinde düzeltmeye dair müracaat tarihi, diğer hallerde verginin tahsili tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz ile birlikte, düzeltme yetkisi ve reddiyat başlıklı 120'nci madde hükümlerine göre mükellefe red ve iade edilir.
Vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin,
ilgili mevzuatı gereğince mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faiz, düzeltme yetkisi ve reddiyat başlıklı 120'nci madde hükümlerine göre red ve iadesi gereken vergi ile birlikte mükellefe ödenir.
Yeni Kanunla getirilen yenilik nedir?
Değişiklikten önceki hükme göre, fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin, ilgili mevzuatı gereğince mükellef tarafından tamamlanması gereken bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi halinde, bu vergilerin üç aylık sürenin sonundan itibaren düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için aynı dönemde 6183 sayılı Kanuna göre belirlenen tecil faizi oranında hesaplanan faizi ile birlikte iade edilmesi icap etmekteydi.
Maddenin düzenlenen yeni halinde ise, fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergiler, fazla veya yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanması hâlinde müracaat tarihinden, diğer hallerde tahsil tarihinden düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar hesaplanacak faiz ile iade edilecektir.
Yani, maddenin yeni halinde fazla ve yersiz tahsilatın mükelleften kaynaklanmaması halinde, devlet fazla tahsil ettiği vergi için tahsil tarihinden iadeye ilişkin düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar hesaplanacak faizi de mükelleflere ödeyecektir. Mükelleften kaynaklanması halinde ise, mükellefin müracat tarihinden iadeye ilişkin düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar faiz hesaplanacaktır.
6322 sayılı Kanunla VUK'a eklenen Geçici 29'uncu maddede 'Bu Kanunun 112'nci maddesinin (4) numaralı fıkrası, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilen vergilerin iadesinde uygulanır.' hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, 6322 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği 15/6/2012 tarihinden sonra fazla veya yersiz olarak tahsil edilmiş olup da iadesi söz konusu olan vergiler için faiz uygulamasına başlanacaktır.
Vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin (örneğin katma değer vergisi iadeleri) iadesinde ise 6322 sayılı Kanunla herhangi bir değişiklik yapılmadığından uygulamaya aynı şekilde devam edilecek ve vergilerin gerekli bilgi ve belgelerin tamamlandığı tarihi takip eden üç ay içinde iade edilmemesi hâlinde, bu tutarlara üç aylık sürenin sonundan düzeltme fişinin mükellefe tebliğ edildiği tarihe kadar geçen süre için faiz ödenecektir.
Hangi alacaklar için faiz istenebilecektir?
VUK'un 1'inci maddesinde, 'Bu kanun hükümleri ikinci maddede yazılı olanlar dışında (ikinci maddede yazılı olanlar gümrük ve tekel vergileridir), genel bütçeye giren vergi, resim ve harçlar ile il özel idarelerine ve belediyelere ait vergi, resim ve harçlar hakkında uygulanır.
Yukarıda yazılı vergi, resim ve harçlara bağlı olan vergi, resim ve zamlar da bu kanuna tabidir.' hükmü, 375'inci maddesinde ise 'Vergi cezalarında yapılan hatalar, bu kanunda vergi hataları için belli edilen usul ve şartlara göre düzeltilir.' hükmü yer almaktadır.
Bu hükümlere göre, VUK kapsamında olan vergi, resim ve harçlar ile bunlara bağlı olarak hesaplanan gecikme faizi, gecikme zammı ve pişmanlık zammının, ayrıca vergi cezalarının 112'nci maddenin dördüncü fıkrasına göre iade edilmesi sırasında mükelleflere faiz ödenmesi söz konusu olacaktır. 213 sayılı Kanun kapsamına dâhil olmayan ancak, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanuna göre tahsil edilen diğer amme alacaklarının iadesinde ise 112'nci maddeye istinaden faiz hesaplanması mümkün değildir.
Dolayısıyla, VUK'un 116'ncı maddesinde tarif edilen, 117 ile 118 inci maddelerinde de sayılan vergi hataları sebebiyle mükelleflerden fazla veya yersiz tahsil edilen vergilerin iadesinde 112'nci maddenin dördüncü fıkrasına göre faiz hesaplanacaktır
Sonuç olarak, 6322 sayılı Kanunla VUK'un 112'nci maddesinde yapılan yenilik sadece mükelleflerden fazla ve yersiz olarak tahsil edilen vergiler için geçerli iken, vergi kanunları uyarınca iadesi gereken vergilerin iadesinde herhangi bir değişiklik söz konusu değildir. Asıl iade ise vergi kanunları uyarınca iadesi gerken vergilerden kaynaklanmaktadır. Burada uygulama aynen devam etmektedir ve 6322 sayılı Kanunla getirilen bir yenilik bulunmamaktadır.