Değerli okurlarımız gelen sorulardan anladığım kadarıyla Yeni TTK ile azlık paya sahip olanların yönetim kurulunda temsil edilmesi gerekiyormuş gibi bir algı bulunmaktadır. Bu yanlış bir algıdır. Azlık paya sahip olanların hangi koşullarda yönetim kurullarında temsil edilebilecekleri bu yazımızda ele alınacaktır.

 

Belirli grupların yönetim kurulunda temsil edilmesi Yeni TTK'nın 360'ncı maddesinde düzenlenmiştir. Bu düzenleme uyarınca, esas sözleşmede öngörülmek şartı ile, belirli pay gruplarına, özellik ve nitelikleriyle belirli bir grup oluşturan pay sahiplerine ve azlığa yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilir. Bu amaçla, yönetim kurulu üyelerinin, belirli bir grup oluşturan pay sahipleri, belirli pay grupları ve azlık arasından seçileceği esas sözleşmede öngörülebileceği gibi, esas sözleşmede yönetim kurulu üyeliği için aday önerme hakkı da tanınabilir. Genel kurul tarafından yönetim kurulu üyeliğine önerilen adayın veya hakkın tanındığı gruba ve azlığa mensup adayın haklı bir sebep bulunmadığı takdirde üye seçilmesi zorunludur. Bu şekilde tanınacak temsil edilme hakkı, halka açık anonim şirketlerde yönetim kurulu üye sayısının yarısını aşamaz. Bağımsız yönetim kurulu üyelerine ilişkin düzenlemeler saklıdır. Bu maddeye göre yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınan paylar imtiyazlı sayılır.

 

Hangi koşullarda belirli pay grupları yönetim kurullarında temsil edilebilecektir?

 

Herşeyden önce yönetim kurulunda temsil edilme hakkı esas sözleşmede öngörülmüş olmalıdır. Yani, esas sözleşme ile belirli pay gruplarının (azlık paya sahip olanların) yönetim kurulunda temsil edilmesine yönelik bir belirleme yoksa, bu pay grupları yönetim kurulunda temsil edilme hakkına sahip olamayacaktır. Dolayısıyla, bir şirketin payını edinmek isteyenler o şirketin yönetim kurulunda temsil edilmek istiyorsa esas sözleşmede böyle bir düzenleme olmalıdır. Aksi türlü böyle bir hak iddia edemeyecektir.

 

Yönetim kurulunda temsil edilme hakkı hem paysahibi gruplarına hem azlığa hem de pay gruplarına tanınmıştır. Karda, oyda, tasfiye payında veya diğer herhangi bir malvarlığı hakkında imtiyazlı olan bir pay grubuna yönetim kurulunda temsil hakkı tanınabilecektir. Ancak söz konusu hak, imtiyaz gibi her paya değil, belirli pay sahipleri grupları ile belirli pay gruplarına ve azlığa bir bütün olarak tanınacaktır. Bu düzenleme, Yeni TTK'nın 478'inci maddesinde düzenlenen' imtiyazlı paylar' düzenlemesinin bir istisnasıdır. Burada 'grup imtiyazı' söz konusudur.

 

360'ncı madde hükmünün uygulanabilmesi için, hem azlığın hem de belirli paysahipleri gruplarının belirlenebilir ve tanınabilir bir şekilde tanımlanması, yani diğer paysahiplerinden ayrılabilir olmaları gerekmektedir. Belirli paysahipleri grupları, meslekler ve işletme konuları gibi ölçütlerle belirlenebilecektir. Bu belirleme yüzdeler şeklinde olmayabilir. Yani belirlemeyi paysahiplerinin ellerinde yüzde kaç hisse tutularına göre yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. örneğin pay grupları arasında yan sanayi mensupları, bayiler yer alabilir ve bunlara yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınabilir. Temsil edilme hakkı, bazı kurul üyelerinin belirli pay sahibi grupları açısından seçilmeleri veya bağlayıcı aday önerme hakkı tanınması şeklinde de öngörülebilir.

 

Yönetim kurulu üyelerinin, belirli bir grup oluşturan pay sahipleri, belirli pay grupları ve azlık arasından seçileceği esas sözleşmede öngörülebileceği gibi, esas sözleşmede yönetim kurulu üyeliği için aday önerme hakkı da tanınabilir. Yani pay sahipleri, belirli pay grupları ve azlık kendi arasından yönetim kurulu üyesi seçebileceği gibi, yönetim kurulu üyeliği için aday da önerebilecektir.

 

Bu durumda, genel kurul tarafından yönetim kurulu üyeliğine önerilen adayın veya hakkın tanındığı gruba ve azlığa mensup adayın haklı bir sebep bulunmadığı takdirde üye seçilmesi mecburidir.

 

Bu şekilde, pay sahipleri, belirli pay grupları ve azlığa tanınacak temsil edilme hakkı, halka açık anonim şirketlerde yönetim kurulu üye sayısının yarısını aşamayacaktır. Bağımsız yönetim kurulu üyelerine ilişkin düzenlemeler saklıdır. Bu maddeye göre yönetim kurulunda temsil edilme hakkı tanınan paylar imtiyazlı sayılır.

 

Yönetim kurulunda temsil edilebilmek için belirli bir paya sahip olmak gerekli midir?

 

360'ıncı madde düzenlemesi belirli bir paya (%5-%10 gibi) sahip olmak gerekir gibi bir şart koymamıştır. Bu madde düzenlemesi ile amaçlanan belirli pay sahibi gruplarının esas sözleşmede belirlenmek şartı ile yönetim kurulunda temsil edilmesidir. örneğin %1'e sahip bir gruba bile bu hak esas sözleşme ile tanınabilir.

 

Sonuç olarak bir şirketin belli oranda payını ellerinde tutanların yönetim kurullarına girebilmesi ya da yönetim kurullarında temsil edilebilmesi için esas sözleşmede buna ilişkin bir belirleme bulunması bir zorunluluktur.