Birçok şirket Mart ayı sonuna kadar genel kurulunu yapmadı ve en çok sorulan soru denetçi Mart ayı sonuna kadar seçilmez ise ne olacaktır? Bugünkü yazımızda halka açık ya da halka açık olmayıp bağımsız denetim kapsamındaki firmaların bağımsız denetçiyi ne zamana kadar seçecekleri ele alınacaktır.

 

Denetçiler olağan genel kurul toplantısında, yani Ocak-Mart ayı içinde seçilmek zorunda mıdır?

 

Yeni TTK'nın 399'uncu maddesi uyarınca, denetçinin her faaliyet dönemi ve her halde görevini yerine getireceği faaliyet dönemi bitmeden seçilmesi şarttır. Seçimden sonra, yönetim kurulu, gecikmeksizin denetleme görevini hangi denetçiye verdiğini ticaret siciline tescil ettirir ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan eder.

 

Buna göre, 2014 yılının denetçisi, şirket genel kurulunca, topluluk denetçisi ise, ana şirketin genel kurulunca 31.12.2014 tarihine kadar yani faaliyet dönemi bitmeden seçilmek zorundadır. Yani şirket genel kurulları denetçiyi yılsonuna kadar seçebileceklerdir. 31.12.2014 tarihine kadar seçilecek olan denetçiler 2014 dönemi için seçilecektir. İzleyen dönemler için de denetçiler genel kurullarca dönem sonuna kadar seçilebilecektir.

 

SPK kapsamında faaliyette bulunan (halka açık) şirketlerde denetçi seçimi nasıl olacaktır?

 

SPK kapsamında faaliyette bulunan firmaların denetçi seçiminde durum farklı olacaktır. 28.06.2013 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan  Sermaye Piyasasında Bağımsız Denetim Standartları Hakkında Tebliğ (Seri: X, No:22)'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ'in (Seri: X, No: 28) 5'inci maddesine göre;

 

Payları Borsada işlem gören ortaklıklar, Kurumsal Yönetim İlkeleri çerçevesinde, en az iki üyeden oluşan denetimden sorumlu komite kurmak zorundadırlar. Denetim komitesi kurma zorunluluğu bulunmayan işletmelerde, denetim komitesince yapılan işler, yönetim kurulunca yerine getirilir.

 

Ortaklığın hizmet alacağı bağımsız denetim kuruluşu ile bu kuruluşlardan alınacak hizmetler denetimden sorumlu komite tarafından belirlenir ve genel kurulun onayına sunulmak üzere yönetim kuruluna bildirilir.

 

Tebliğin 6'ncı maddesine göre de,bağımsız denetim kuruluşlarının, bu Tebliğin 'Bağımsız Denetim Sözleşmesi' başlıklı 3 üncü Kısmı hükümleri çerçevesinde imzaladıkları bağımsız denetim sözleşmelerini en geç 6 iş günü içinde Kurula göndermeleri gereklidir. Ayrıca, bu Kısmın 'Kuruluş Şartları' başlıklı 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca oluşturulması gereken Kalite Kontrol Güvence Komitesi tarafından hazırlanan ilgili finansal raporlama dönemlerine ilişkin kalite kontrol raporlarının özetinin her yıl Ağustos ayı sonuna kadar bağımsız denetim kuruluşları tarafından Kurula gönderilmesi gereklidir.

 

Tebliğin 7'nci maddesine göre ise, anonim ortaklık niteliğindeki işletmeler, bağımsız denetim kuruluşlarının seçimini şirketler için, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine ve Kamu Gözetim, Muhasebe ve Denetim Kurumu düzenlemelerine uygun olarak yapar. Genel kurulda seçilen bağımsız denetim kuruluşu ile yapılan bağımsız denetim sözleşmesi müşterinin yönetim kurulu ve bağımsız denetim kuruluşu tarafından birlikte imzalanarak yürürlüğe girer.

 

Yatırım fonlarının bağımsız denetim kuruluşlarının seçimi, kurucu yönetim kurulu; konut ve varlık finansmanı fonlarının bağımsız denetim kuruluşlarının seçimi ise fon kurulu tarafından yapılır. Bu fıkra uyarınca yapılacak bağımsız denetim kuruluşu seçiminin, hesap dönemi bitimini takip eden 3 ay içerisinde yapılması gereklidir.

 

Bağımsız denetim kuruluşunun herhangi bir nedenle seçilememesi halinde, konu en geç durumun ortaya çıktığı tarihi izleyen ilk iş gününde Kurula bildirilir.

 

Bir bağımsız denetim kuruluşunun, müşteriye vereceği denetim hizmetinin azami süresi ve kısıtlamaları hususlarında, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve Kamu Gözetim, Muhasebe ve Denetim Kurumu düzenlemelerinde yer alan hükümler geçerlidir.

 

Tebliğ düzenlemesinden anlaşılacağı üzere, SPK kapsamındaki firmaların denetçi seçimi 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine ve Kamu Gözetim, Muhasebe ve Denetim Kurumu düzenlemelerine uygun olarak yapılacaktır.

 

Ancak, SPK kapsamında faaliyette bulunan firmaların, Kurul tarafından yayımlanan finansal raporlama standartlarına ilişkin düzenlemelerdeki özel hükümler saklı kalmak kaydıyla, altı aylık ara dönem finansal tabloları inceleme (sınırlı bağımsız denetim) kapsamındadır.

 

a) Yatırım kuruluşları,

b) Yatırım fonları hariç kolektif yatırım kuruluşları,

c) İpotek finansmanı kuruluşları,

ç) Sermaye piyasası araçları bir borsada ve/veya teşkilatlanmış diğer pazar yerlerinde işlem gören anonim ortaklıklar.

 

Yukarıda (ç) bendinde belirtilen ortaklıkların sermaye piyasası araçlarının halka arzında veya mevcut paylarının hissedarları tarafından halka arzında, Kurulun sermaye piyasası araçlarının kayda alınmasına ilişkin düzenlemelerinde öngörülen ara dönem finansal tabloları sınırlı bağımsız denetime tabidir.

 

Borsa İstanbul A.Ş. düzenlemeleri kapsamında payları Gelişen İşletmeler Piyasası Listesinde yer alan işletmeler ile Payları Serbest İşlem Platformunda İşlem Görecek Halka Açık Anonim Ortaklıklara İlişkin Esaslar Tebliği kapsamında payları Serbest İşlem Platformu'nda işlem gören işletmelerin altı aylık ara dönem finansal tabloları inceleme (sınırlı bağımsız denetim) kapsamında değildir.

 

İşte tam da altı aylık ara dönem finansal tabloları inceleme (sınırlı bağımsız denetim) kapsamında olan firmalar için denetçi seçimi Yeni Ticaret Kanununa göre farklılık göstermektedir. Yukarıda açıkladığımız üzere denetçi seçimi Yeni TTK uyarınca faaliyet dönemi sonuna kadar yapılabilecektir. Ancak, altı aylık ara dönem finansal tabloları inceleme (sınırlı bağımsız denetim) kapsamında olan firmaların doğal olarak denetçilerini yıl sonunu beklemeksizin seçmeleri gerekecektir.

 

Burada akla gelen diğer bir soru ise, olağan genel kurul toplantısında denetçi seçilmemiş olması halinde olağanüstü toplantıda denetçi seçimi yapılabilecek midir? Ya da Mart ayı sonuna kadar genel kurul yapılmamış olursa daha sonraki aylarda yapılacak genel kurullarda denetçi seçimi yapılabilecek midir?

 

Mart ayı sonuna kadar yapılması gereken olağan genel kurul toplantısında denetçi seçilmemiş olur ise Mart ayından sonra yıl sonuna kadar yapılacak olan olağanüstü genel kurul toplantısında denetçi seçilebilecektir. Mart ayı sonuna kadar olağan genel kurul toplantısı yapılmamış ve daha sonraki aylarda olağan genel kurul yapılmış ise süresinde yapılmamış olan genel kurul toplantısında da denetçi seçimi yapılabilecektir.

 

Denetçiyi yönetim kurulunun genel kurula sunmadan seçmesi mümkün olabilir mi?

 

Yönetim kurulunun denetçiyi seçme yetkisi bulunmamaktadır. Bu yetki kesin olarak genel kurula aittir. Yönetim kurulunun görevi, genel kurul tarafından seçilmiş olan denetçiyi gecikmeksizin ticaret siciline tescil ettirmek ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile internet sitesinde ilan etmektir.

 

İster SPK kapsamında olsun ister diğer bağımsız denetime tabi firmalar olsun denetçilerini Mart ayı sonuna kadar seçmezler ise bunun cezai bir yaptırımı olacak mıdır?

 

Mart ayı sonuna kadar denetçi seçilmemiş ya da seçilememiş ise, yönetim kurulunun, her yönetim kurulu üyesinin veya herhangi bir pay sahibinin istemi üzerine şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi tarafından denetçi atanabilir. Ancak vurgulanmalıdır ki, bu yolla denetçi atanabilmesi için yönetim kurulunun, her yönetim kurulu üyesinin veya herhangi bir pay sahibinin istemi şarttır. Böyle bir istemin olmadığı hallerde yukarıda belirttiğimiz gibi Mart ayından sonra yapılacak olan olağan genel kurul toplantısında veya olağanüstü genel kurul toplantısında denetçi seçimi yapılabilecektir.

 

Denetçi seçmesi gereken bir şirketin genel kurulu denetçi seçmez ise bunun cezai bir yaptırımı olacak mıdır?

 

Yeni TTK'nın 397'nci maddesi uyarınca, denetime tabi olduğu halde, denetlettirilmemiş finansal tablolar ile yönetim kurulunun yıllık faaliyet raporu, düzenlenmemiş hükmünde sayılacaktır. Bunun dışında hapis veya para cezası yaptırımı TTK'da öngörülmemiştir.

 

Seçilen denetçinin görevden alınması mümkün olabilecek midir?

 

Seçilen denetçinin görevden alınabilmesi ancak, yönetim kurulunun ya da sermayenin yüzde onunu (%10), halka açık şirketlerde esas veya çıkarılmış sermayenin yüzde beşini (%5) oluşturan pay sahiplerinin istemi üzerine, haklı bir sebebin bulunması halinde, özellikle de taraflı davranıldığı yönünde kuşku bulunması halinde, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesi tarafından farklı bir denetçi atanabilecektir.

 

Seçilen denetçinin sözleşmeyi feshetmesi mümkün olabilecek midir? 

 

Denetçi denetleme sözleşmesini, sadece haklı bir sebep varsa veya kendisine karşı görevden alınma davası açılmışsa feshedebilir. örneğini görüş yazısının içeriğine ilişkin fikir aykırılıkları ile denetlemenin şirketçe sınırlandırılmış olması veya görüş yazısı vermekten kaçınma haklı bir sebep sayılmayacaktır. Denetçi sözleşmeyi yazılı ve gerekçeli bir şekilde feshedebilecektir. Denetçi bu durumda fesih tarihine kadar elde ettiği sonuçları genel kurula rapor halinde sunmak zorundadır.