Değerli okurlarımız 20.07.2014 tarihinde 'Geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilerek usulsüzlük cezası kesilebilir mi?" başlıklı yazımda vergi daireleri tarafından bir çok mükellefe farklı gerekçelerle (ev alıp sattın, araba alıp sattın gibi) geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilerek yüklü miktarda özel usulsüzlük cezaları kesildiğini ancak bunun vergi mahkemeleri tarafından kaldırıldığını kaleme almıştım.

Bunun son uygulamasını birden fazla araç alıp satanlar için yapılan işlemlerde gördük. örneğin, 2011 yılının Ocak ayında iki araç alıp satan biri, 2012 ve 2013'te de ikişer araç alıp satmış ise (toplamda 3 yılda 6 araç) vergi daireleri ticari faaliyette bulunulduğundan bahisle, 2011 yılının Ocak ayından itibaren mükellefiyet tesis ederek beyannameler verilmediğinden ve bildirimler (BA, BS gibi) yapılmadığından 3 yıl için mükelleflere çok ciddi tutarlarda usulsüzlük cezası kesebilmekte idi ve halen de bu gibi durumlarda ceza kesmeye devam ediyordu. Bu tür mükellefiyet tesislerinde usulsüzlük cezaları öyle boyutlara ulaşabiliyor ki, örneğin 6 araçtan 12 bin TL kar ettiği varsayılan bir mükellefe 50-100 bin TL gibi usulsüzlük cezası kesilebiliyordu.

Ancak vergi mahkemeleri bu özel usulsüzlük cezalarını kaldırmakta idi. Gelir İdaresi de isabetli bir şekilde 10.04.2015 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 449 sayılı VUK Genel Tebliği ile artık geçmişe yönelik mükellefiyet tesisleri nedeniyle usulsüzlük cezası kesilmemesi gerektiğini düzenledi.

449 numaralı VUK Genel Tebliğine göre, vergi mükellefiyeti, mükelleflerin başvurusu üzerine tesis edilebildiği gibi vergi inceleme raporları, vergi dairesi tespitleri veya sair tespitler dikkate alınarak idare tarafından da tesis edilebilmektedir. Mükellefiyet tesisini gerektiren yükümlülük meydana gelmesine rağmen mükellefiyetin süresinde tesis edilmediği hallerde durumun tespitini müteakip geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilmekte ve mükelleflere, elektronik ortamda yerine getirilmesi gereken söz konusu yükümlülüklerini süresinde yerine getirmemeleri nedeniyle özel usulsüzlük cezaları tatbik edilmektedir.

Kesilen bu cezalara karşı açılan davalarda, yargı mercilerince, geriye yönelik mükellefiyet kaydı tesis edildikten sonra mükellefiyete bağlı sorumlulukların ancak ileriye yönelik olarak yerine getirilmesinin beklenebileceği, işe başlama tarihi ile mükellefiyetin tesis edildiği tarih arasındaki dönemlerde elektronik ortamda beyanname verilmesinin hukuken ve fiilen mümkün olmadığı, elektronik ortamda beyanname vermesi gerektiğinden haberdar olmayan davacı adına beyanname vermediğinden hareketle ceza kesilemeyeceği gibi gerekçelerle bu cezaların kaldırılması yönünde verilen kararlar müstakar hale gelmiştir.

Müstakar hale gelen yargı kararları sonucu kaldırılan söz konusu cezalarla ilgili olarak, idare ile mükellefler arasında ihtilaflara ve idarenin gereksiz yere yargılama gideri ödemesine mahal vermemek için bundan sonra geçmişe yönelik mükellefiyet tesis edilenlere elektronik ortamda beyanname ve bildirimlerin verilmemesi nedeniyle, söz konusu beyanname ve bildirim verilmeyen dönemlere ilişkin olarak Kanunun mükerrer 355 inci maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası veya 352 nci maddesi uyarınca usulsüzlük cezası kesilmeyecektir.
 

Diğer taraftan, beyanname verilmemesi nedeniyle söz konusu mükellefler hakkında geçmişe yönelik olarak verginin tarh edilmesine, süresinde tahakkuk etmeyen vergiler için vergi ziyaı cezası kesilmesine ve işe başlamanın süresinde bildirilmemesi nedeniyle Kanunun 352/I-7 maddesi hükmü uyarınca usulsüzlük cezası kesilmesine yönelik işlemlerin yapılmasına devam edileceği tabiidir.

BEYANNAME VE BİLDİRİMLERİN VERİLMESİ GEREKTİĞİNE İLİŞKİN MüKELLEFLERE BİLDİRİM YAPILACAKTIR!

Geçmişe yönelik olarak mükellefiyet tesis edilen mükelleflerden beyannamelerini ve Form Ba ile Form Bs bildirimlerini elektronik ortamda göndermek zorunda olanlara, vergi dairesince; haklarında (vergi türleri de belirtilmek suretiyle) mükellefiyet tesis edildiği, 340 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği(2) ve 15 Sıra Numaralı Vergi Usul Kanunu Sirkülerinde yer alan esaslar çerçevesinde beyanname ve bildirimlerini elektronik ortamda vermelerini sağlayacak işlemleri yerine getirmeleri için kendilerine 15 günlük süre verildiği hususu bir yazı ile tebliğ edilir.

Mükellefe tebliğ edilen bu yazıda;

a) Beyanname ve bildirim verme süresinin son günü bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içindeki tarihlere denk gelen beyanname ve bildirimlerin, sürelerinde ve duruma göre elden, posta vasıtasıyla veya elektronik ortamda verilmesi gerektiği,

b) Beyanname ve bildirim verme süresinin son günü, bu yazının tebliğ tarihinden itibaren 15 gün geçtikten sonraki tarihlere denk gelen beyanname ve bildirimlerin ise sürelerinde, mutlaka elektronik ortamda verilmesi gerektiği,

c) Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi durumunda haklarında 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ceza hükümlerinin tatbik edileceği
hususlarına da yer verilecektir.

Hemen belirtelim ki, bu düzenleme ile usulsüzlük cezalarının önüne geçilirken vergi ve vergi ziyaı cezası kesilmesi engellenmemektedir. Yukarıda verdiğimiz örnekte 6 araç satışından 12 bin TL kar edilmiş ise bu tutar üzerinden vergi hesaplanacak ve vergi ziyaı cezası da kesilecektir. Bu Tebliğ ile ortadan kaldırılan kısım ise eski tarihlerden itibaren mükellefiyet tesis edildiğinden beyannameler verilmediği ve bildirimler yapılmadığından bahisle kesilen ve yüklü miktarlara ulaşan özel usulsüzlük cezalarıdır.

Bu Tebliğ ile hem vergi dairelerinin mükellefle karşı karşıya gelmesi hem de vergi mahkemelerinin iş yükünün artması ve dava masraflarının ortadan kaldırılması sağlanmıştır. Gelir İdaresinin yargı kararları ile müstakar hale gelen konularda bu şekilde düzenlemeye gitmesi isabetli olmuştur ve benzer durumlar için de aynı yönde hareket edilmesi yerinde olacaktır.

 
www.dkrdenetim.com